Έχεις νιώσει ποτέ ότι όσο κι αν κοιμηθείς, όσο κι αν πάρεις άδεια ή πας διακοπές, η κούραση σε ακολουθεί; Σαν να κουβαλάς ένα αόρατο βάρος που δεν αφήνει το μυαλό να ξεκουραστεί.
Αυτή δεν είναι σωματική εξάντληση. Είναι ψυχική κόπωση. Και δεν φεύγει με ύπνο, ούτε με ένα Σαββατοκύριακο μακριά από την πόλη. Γιατί; Γιατί ό,τι σε εξαντλεί, δεν είναι έξω από εσένα, είναι μέσα σου.
Γιατί η ξεκούραση δεν αρκεί;
Η σωματική κούραση αντιμετωπίζεται με ξεκούραση. Η ψυχική, όμως, είναι διαφορετική:
-
Δεν προέρχεται από την εργασία μόνο, αλλά από τη συνεχή υπερδιέγερση του νου.
-
Η πίεση να είσαι παντού και να τα προλαβαίνεις όλα σε βάζει σε μόνιμη ένταση.
-
Ο εσωτερικός διάλογος δεν σταματά ποτέ: «Πρέπει να τα καταφέρω», «Δεν μπορώ να αποτύχω», «Τι θα πει ο άλλος;».
Αυτή η διαρκής γνωστική και συναισθηματική υπερφόρτωση είναι η κρυφή αιτία που σε κάνει να νιώθεις άδειος, ακόμα κι όταν το σώμα είναι ξαπλωμένο.
Η επιστήμη μιλάει
Σύμφωνα με τον Boksem και τον Tops (2008), η ψυχική κόπωση δεν είναι απλώς «κούραση», αλλά νευροβιολογική αντίδραση του εγκεφάλου στην υπερβολική απαίτηση για αυτοέλεγχο και διαχείριση συναισθημάτων. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να ανταποκριθούμε σε όλα, τόσο εξαντλούμε τα αποθέματα ψυχικής ενέργειας.
Συμπτώματα που συχνά αγνοούμε
-
Νιώθεις κουρασμένος χωρίς προφανή λόγο
-
Δεν βρίσκεις χαρά σε ό,τι αγαπούσες παλιά
-
Έχεις ανάγκη να «αποδράσεις» με ταξίδια, φαγητό, αγορές – αλλά η ανακούφιση κρατά λίγο
-
Η συγκέντρωσή σου μειώνεται, και η υπομονή σου επίσης
Αν αναγνωρίζεις αυτά τα σημάδια, η λύση δεν είναι άλλη μία απόδραση. Είναι επιστροφή στον εαυτό.
Πώς να αντιμετωπίσεις την ψυχική κούραση ουσιαστικά
Η πραγματική ανάπαυση ξεκινά από μέσα. Πώς;
✔ Mindfulness: Η τέχνη του να είσαι παρών μειώνει το γνωστικό «θόρυβο».
✔ Διατροφή με διάκριση: Το σώμα και ο νους συνδέονται. Ο υπερβολικός καφές, η ζάχαρη και τα γρήγορα γεύματα επιβαρύνουν το νευρικό σύστημα.
✔ Συναισθηματική αποφόρτιση: Να μάθεις να εκφράζεις και να κατανοείς τα συναισθήματα πριν συσσωρευτούν.
✔ Εσωτερική φροντίδα: Όχι μόνο να κάνεις διακοπές, αλλά να δίνεις χώρο στην ηρεμία σου και στην αυτοπαρατήρηση.
Όπως λέει ο Kabat-Zinn (1990):
«Δεν μπορείς να σταματήσεις τα κύματα, αλλά μπορείς να μάθεις να σερφάρεις».
Ένα βήμα κάθε φορά
Η ψυχική κούραση δεν λύνεται με μαγικά. Αλλά ξεκινά να φεύγει όταν σταματήσεις να τρέχεις μακριά της και αρχίσεις να την κατανοείς.
Αν νιώθεις ότι αυτή η αόρατη κούραση σε βαραίνει, υπάρχει τρόπος να ξαναβρείς την ισορροπία σου. Μερικές φορές, το πρώτο βήμα είναι μια απλή, ουσιαστική συζήτηση με κάποιον που μπορεί να σε βοηθήσει να δεις αλλιώς τα πράγματα.
Γιατί η δύναμη να ανανεωθείς υπάρχει ήδη μέσα σου. Χρειάζεται μόνο τον χώρο να την ανακαλύψεις.
Βιβλιογραφία
-
Boksem, M. A., & Tops, M. (2008). Mental fatigue: Costs and benefits. Brain Research Reviews, 59(1), 125-139.
-
Kabat-Zinn, J. (1990). Full Catastrophe Living: Using the Wisdom of Your Body and Mind to Face Stress, Pain, and Illness.
-
American Psychological Association. (2023). Stress effects on the body.
