Στην Ινδία, καθώς και σε άλλα μέρη του κόσμου ακόμη και σήμερα, το φαγητό με τα χέρια είναι μέρος του πολιτισμού. Παλαιότερα, αυτή η πρακτική υιοθετήθηκε από τους περισσότερους πολιτισμούς, συμπεριλαμβανομένης και των Ελλήνων και των Αιγυπτίων.
Τελικά, τι θα μπορούσε να είναι πιο φυσικό, πιο πρωτόγονο;
Αν και πολλοί μπορεί να θεωρούν αυτό το έθιμο ως απολίτιστο, η πρακτική δεν αποτελεί και τόσο ένδειξη πολιτισμού. Υπάρχουν μια φιλοσοφία και μια επιστήμη που επιβεβαιώνουν τα πολλά οφέλη για την υγεία τόσο τη σωματική όσο και τη πνευματική.
Η φιλοσοφική και πνευματική άποψη.
Η πρακτική του φαγητού με τα χέρια προήλθε από τις διδασκαλίες της Αγιουρβέδα. Οι Βεδικοί άνθρωποι πίστευαν ότι τα σώματά μας είναι σε συγχρονισμό με τα στοιχεία της φύσης και τα χέρια μας κρατούν μια ορισμένη δύναμη.
Όταν τρώτε με τα χέρια σας, υποτίθεται ότι το κάνετε ενώνοντας όλα τα δάχτυλα μεταξύ τους. Αυτό πιστεύεται ότι βελτιώνει τη συνείδησή μας για τη γεύση του φαγητού που τρώμε. Όχι μόνο ταΐζετε το σώμα σας αλλά και το μυαλό και το πνεύμα σας. Όταν αγγίζετε το φαγητό σας με τα χέρια σας, δημιουργείτε μια φυσική και πνευματική σύνδεση με αυτό. Είστε επίσης πολύ πιο παρόν αυτήν τη στιγμή.
Σε μια τέτοια πρακτική, αυτόματα δίνεται επίσης μεγαλύτερη προσοχή στο φαγητό – ποια είναι η θερμοκρασία, πόσο μπορείτε να φάτε, πώς πρέπει να σταθεί το χέρι για να κρατήσετε καλά το φαγητό.
Η επιστημονική άποψη.
Εδώ είναι μερικά από τα οφέλη που αποδεικνύουν ότι το φαγητό με τα χέρια είναι μια υγιεινή συνήθεια:
- Βοηθά στην αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος. Το φαγητό με τα χέρια είναι μια εξαιρετική άσκηση μυών, η οποία με τη σειρά της αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος. Η υπερβολική κίνηση των χεριών μπορεί να βοηθήσει στην ομαλότερη ροή του αίματος.
- Διεγείρει την πέψη. Το σώμα μας διαθέτει βακτήρια που συνιστούν τη φυσιολογική χλωρίδα, και βρίσκονται σε μέρη όπως τα χέρια, το στόμα, ο λαιμός, το στομάχι και το έντερο. Αυτά μας προστατεύουν από επιβλαβή βακτήρια που αναπτύσσονται στο περιβάλλον. Το φαγητό με τα χέρια μπορεί να ενισχύσει τη φυσική ανοσία του πεπτικού μας συστήματος.
- Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Appetite, όταν οι άνθρωποι έτρωγαν με το χέρι ενώ ταυτόχρονα διάβαζαν εφημερίδα ή παρακολουθούσαν τηλεόραση, ένιωθαν μικρότερη πείνα και επέλεγαν ένα ελαφρύτερο σνακ. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το φαγητό με το χέρι προάγει μια αίσθηση πληρότητας και κορεσμού σε σύγκριση με το φαγητό με μαχαιροπίρουνα. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να βοηθήσει στην απώλεια μερικών κιλών, μειώνοντας και την υπερφαγία.
Κι άλλα οφέλη;
- Μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Clinical Nutrition, τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 ήταν πιο πιθανό να τρώνε πιο γρήγορα το φαγητό τους, σε σύγκριση με υγιή άτομα. Το φαγητό με κουτάλια και πιρούνια συσχετίζεται με το γρηγορότερο φαγητό που έχει συνδεθεί με ανισορροπίες σακχάρου στο αίμα στο σώμα, συμβάλλοντας περαιτέρω στην ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2.
- Ο χειρισμός τροφής με τα δάχτυλά σας απελευθερώνει ορμόνες και πεπτικά ένζυμα. Εκατομμύρια νευρικές απολήξεις στα δάχτυλα μεταδίδουν το μήνυμα που πρόκειται να φάτε, συμπεριλαμβανομένης της θερμοκρασίας του φαγητού, του είδους και της υφής του φαγητού, προετοιμάζοντας έτσι το στομάχι για πέψη.
- Όταν ενώνετε τα δάχτυλά σας για να πιάσετε το φαγητό αυξάνεται η προσοχή για τη γεύση και το άρωμα του φαγητού, κάνοντας έτσι όλο το γεγονός πιο ευχάριστο. Είστε πιο συνδεδεμένοι ή συγχρονισμένοι με το φαγητό σας σε σύγκριση με όταν τρώτε με πιρούνι ή κουτάλι. Επιπλέον, μια πιο συνειδητή και ήρεμη κατάσταση του νου μπορεί να υποστηρίξει τη βέλτιστη πέψη και την καλύτερη αφομοίωση των θρεπτικών συστατικών.
Images by Neva Wireko for MOLD Magazine
Τι πρέπει να προσέχουμε όταν τρεφόμαστε με τα χέρια;
Τρεις βασικοί κανόνες που σχετίζονται με το φαγητό με τα χέρια αναφέρονται παρακάτω για όσους θέλουν να ξεκινήσουν την πρακτική αυτή:
- Το πλύσιμο των χεριών σας σχολαστικά πριν και μετά το φαγητό είναι ιερό.
- Μόνο τα δάχτυλά σας πρέπει να αγγίζουν το φαγητό και όχι ολόκληρη την παλάμη και το χέρι σας.
- Μαζί με το φαγητό με τα χέρια, η ινδική πρακτική να κάθεσαι στο πάτωμα είναι επίσης ένα υγιές έθιμο. Η κίνηση εμπρός και πίσω, ενώ κάθεστε στο πάτωμα και τρώτε, ενεργοποιεί τα πεπτικά ένζυμα και επίσης αποτρέπει την υπερκατανάλωση τροφής.
Τι λένε οι έρευνες;
Σε ένα πρώτο πείραμα της μελέτης με προπτυχιακούς φοιτητές ζητήθηκε από τους μισούς να καταναλώσουν ένα κομμάτι τυρί με το πιρούνι και στους υπόλοιπους μισούς με το χέρι.
Οι συμμετέχοντες που έφαγαν το τυρί με το χέρι πίστευαν ότι ήταν πιο νόστιμο. Τα αποτελέσματά υποδηλώνουν ότι το άμεσο άγγιγμα προκαλεί μια ενισχυμένη αισθητηριακή αντίδραση, καθιστώντας το φαγητό πιο επιθυμητό και ελκυστικό.
Στο δεύτερο πείραμα της μελέτης αντικατοπτρίζονται τα αποτελέσματα του πρώτου. Οι 145 προπτυχιακοί φοιτητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες – η πρώτη ομάδα έλαβε οδηγίες να σκεφτούν ότι ακολουθούν ένα αυστηρό πρόγραμμα διατροφής, ενώ η δεύτερη ομάδα σκέφτηκε ότι ακολουθεί ένα χαλαρό πρόγραμμα.
Μετά, κάθε ομάδα κρατούσε ένα πιάτο με τέσσερα μίνι ντόνατς. Το σερβίρισμα της μιας ομάδας περιλάμβανε πιρούνι ενώ της άλλης ομάδας όχι. Οι συμμετέχοντες παρατήρησαν το φαγητό και απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με τη διατροφική τους εμπειρία. Για άλλη μια φορά, οι συμμετέχοντες που έφαγαν με το χέρι απόλαυσαν περισσότερο το γλυκό τους.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, σε αυτή τη μελέτη διαπιστώθηκε ότι ανεξάρτητα από τον τύπο φαγητού και ανεξάρτητα με το πρόγραμμα διατροφής, η ομάδα που ήταν σε θέση να αγγίξει το φαγητό της το απολάμβανε περισσότερο.
Πώς τα χέρια μας διαμορφώνουν τις διατροφικές μας εμπειρίες;
Σήμερα, το φαγητό με το χέρι φαίνεται να γίνεται πιο όλο και πιο ασυνήθιστο. Χρειάστηκαν σχεδόν χίλια χρόνια για να βρεθεί ένα μέταλλο που δεν θα έκανε τα τρόφιμα να έχουν άσχημη γεύση, και στη συνέχεια μια πεποίθηση ή ο φόβος να διαδώσει την κουλτούρα των μαχαιροπίρουνων σε όλο τον κόσμο.
Ο Δρ Shikher Chaudhary, γνωστικός νευροεπιστήμονας και διευθυντής της εταιρείας εφαρμοσμένων νευροεπιστημών Neurons Inc Asia, έχει πραγματοποιήσει αρκετές μελέτες σχετικά με τις αισθητηριακές εμπειρίες ορισμένων προϊόντων διατροφής: κυρίως συσκευασία, οσμή και γεύση. Παρακολουθεί τα εγκεφαλικά κύματα των ανθρώπων ενώ καταναλώνουν φαγητό.
Συγκεκριμένα ανέφερε: «Διαπιστώνουμε ότι μια αντιστοιχία μεταξύ της προσδοκίας και της πραγματικότητας δείχνει αυξημένη δραστηριότητα στον αριστερό προμετωπιαίο φλοιό, ενδεικτική θετικής συναισθηματικής απόκρισης, ενώ μια αναντιστοιχία δείχνει υψηλότερη δραστηριότητα στον δεξιό προμετωπιαίο φλοιό, ενδεικτική αρνητικής ή αποφευκτικής συναισθηματικής συμπεριφοράς».
Η υψηλή πυκνότητα νεύρωσης στις άκρες των δακτύλων δημιουργεί οδούς διάκρισης μεταξύ αντικειμένων. Αγγίζοντας το φαγητό αναμειγνύοντας ή προσθέτοντας συστατικά, τα δάχτυλα δημιουργούν ευχάριστες και οικείες υφές. Αυτή η χειραγώγηση του φαγητού κατά την προσωπική μας προτίμηση θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ταίρι μεταξύ προσδοκιών και πραγματο θετικό ταίριασμα, επηρεασμένο από τις άκρες των δακτύλων μας, ενισχύει τη δραστηριότητα του αριστερού προμετωπιαίου φλοιού, ενισχύοντας έτσι τη διατροφική μας εμπειρία.
Η δραστηριότητα του φαγητού με τα χέρια λοιπόν δημιουργεί μια αυξημένη συνείδηση στο σώμα, προετοιμάζοντάς το για πέψη. Σε αυτή τη μεγαλύτερη διάσταση, το φαγητό γίνεται μια διανοητική, συναισθηματική και πνευματική πράξη θρέψης για το σώμα.
References
- The impact of eating methods on eating rate and glycemic response in healthy adults. Lijuan Sun et al., Physiol Behav. 2015 Feb;139:505-10. doi: 10.1016/j.physbeh.2014.12.014. Epub 2014 Dec 4.
- The use of finger foods in care settings: an integrative review. M Heelan et al, J Hum Nutr Diet, 2020 Apr;33(2):187-197. doi: 10.1111/jhn.12725. Epub 2019 Dec 9.
- Fingerfoods: a feasibility study to enhance fruit and vegetable consumption in Dutch patients with dementia in a nursing home. Visscher A et al, BMC Geriatr. 2020 Oct 23;20(1):423. doi: 10.1186/s12877-020-017925.
- Finger food menu” restores independence in dining. L A Jean, Health Care Food Nutr Focus. 1997 Sep;14(1):4-6.
- Finger Food. Eating independently with pleasure again. S Lucic, D Schibli, Krankenpfl Soins Infirm, 2001 Jul;94(7):32, 88
- https://food.ndtv.com/health/heres-why-eating-food-with-hands-is-a-healthy-habit-1831872
- https://www.bbc.com/reel/video/p09m7wy7/india-the-art-of-eating-with-your-hands
unsplash