Τι προκαλεί την ορθορεξία;

Κάποιος μπορεί να αρχίσει να κάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής, αλλάζοντας τη διατροφή του με σκοπό να βελτιώσει απλά την υγεία του. Κάποιοι όμως οδηγούνται σε ορθορεξία, δηλαδή στην ακραία εστίασή τους σε ότι πιο υγιεινό.

Οι έρευνες σχετικά με τα αίτια της ορθορεξίας δεν είναι ακόμη αρκετές , αλλά οι ιδεοψυχαναγκαστικές τάσεις τάσεις προς την τελειομανία, το υψηλό άγχος ή η αυξημένη ανάγκη για έλεγχο μπορούν να προδιαθέσουν κάποιον προς την εμμονή του για την υγεία. 

Συχνά παρατηρείται μεγάλη τάση ορθορεξίας σε ορίσμενα επαγγέλματα, όπως οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, οι τραγουδιστές, οι χορευτές οι μουσικοί, οι αθλητές και όσοι εργάζονται στο χώρο της μόδας . 

Ο κίνδυνος μπορεί επίσης να εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, αλλά απαιτούνται περισσότερες έρευνες πριν να καταλήξουμε σε συμπεράσματα.

Πώς διακρίνεται η ορθορεξία από την υγιεινή διατροφή;

Αρχικά σε πρώτο στάδιο το άτομο αναπτύσσει μια εμμονή που επικεντρώνεται στην υγιεινή διατροφή. Έτσι οδηγείται σε υπερβολική συναισθηματική δυσφορία που σχετίζεται με επιλογές τροφίμων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τα εξής: 

• Καταναγκαστικές συμπεριφορές ή ψυχικές ανησυχίες με διαιτητικές επιλογές που πιστεύεται ότι προάγουν τη βέλτιστη υγεία.
• Η μη τήρηση των αυτοεπιβαλλόμενων διαιτητικών κανόνων μπορεί να προκαλέσει άγχος, ντροπή, αρρωστοφοβία ή αρνητικά συναισθήματα όπως θυμού ακόμα και κατάθλιψης.
• Οι περιορισμοί στη διατροφή μπορούν να κλιμακωθούν με την πάροδο του χρόνου. Οι περιορισμόι περιλαμβάνουν την εξάλειψη ολόκληρων ομάδων τροφίμων και την προσθήκη καθαρτικών ουσιών, ισχυρά αποτοξινωτικών ουσιών ακόμα και περιόδους έντονης νηστείας.

Σε δεύτερη φάση αυτή η ψυχαναγκαστική συμπεριφορά εμποδίζει το άτομο και  στην καθημερινή του ζωή. Έτσι:

• Διατρέχει κίνδυνο υποσιτισμού, σοβαρής απώλειας βάρους ή άλλες ιατρικές επιπλοκές.
• Διακατάχεται από έντονη προσωπική δυσφορία ή δύσκολη κοινωνική ή πνευματική λειτουργία λόγω των λανθασμένων πεποιθήσεων ή συμπεριφορών σχετικών με την υγιεινή διατροφή.
• Εμφανίζει συναισθηματική εξάρτηση. Αυτό συμβαίνει όταν η εικόνα του σώματος, η αυτοπεποίθηση, η ταυτότητα ή η ικανοποίηση εξαρτάται υπερβολικά από την τήρηση των αυτοεπιβαλλόμενων διαιτητικών κανόνων.

Οι μελέτες σχετικά με την ορθορεξία είναι περιορισμένες. Όμως η αυτή η κατάσταση είναι πιθανό να οδηγήσει σε πολλά προβήματα υγείας. Μπορούν να εμφανιστούν προβλήματα όπως  αναιμία, έλλειψη θρεπτικών συστατικών, χαμηλή άμυνα, σοβαρές παθήσεις που σχετίζονται και με άλλες διατροφικές διαταραχές, προβλήματα πέψης , ορμονικές ανισορροπίες, καρδιαγγειακά προβλήματα, προβλήματα μνήμης.

Σημαντικές θεωρούνται και οι αρνητικές κοινωνικές επιπτώσεις, καθώς τα αυστηρά πρότυπα διατροφής, οι ενοχλητικές σκέψεις που σχετίζονται με την τροφή και τα συναισθήματα της ηθικής που διακατέχουν το άτομο μπορεί να το οδηγήσουν σε έντονη κοινωνική απομόνωση.

Υπάρχει θεραπεία; 

Μόλις αναγνωριστεί το πρόβλημα, θα πρέπει να ζητηθεί βοήθεια από μια πολυεπιστημονική ομάδα επαγγελματιών υγείας, όπως ένας γιατρός, ψυχολόγος και διατροφολόγος. Πολύ σημαντική θεωρείται η εκπαίδευση ενός ατόμου με ορθορεξία σχετικά με τις επιστημονικά έγκυρες πληροφορίες για τη διατροφή και με την ακόλουθη αλλαγή των λανθασμένων πεποιθήσεων.  Οι τακτικές συνεδρίες με τους θεραπευτές θα επιτρέψουν την επανεξέταση και την αλλαγή του τρόπου σκέψης και ζωής . 

References 

1. Bratman S. Orthorexia. Available at: www.orthorexia.com/what-is-orthorexia/ Accessed August 1, 2019.
2. Bratman S, Knight D. Health Food Junkies: Orthorexia Nervosa- Overcoming the Obsession With Healthful Eating. New York, NY: Broadway; 2000. 
3. Vandereycken W. Media hype, diagnostic fad, or genuine disorder? Professionals’ opinions about night eating syndrome, orthorexia, muscle dysmorphia, and emetophobia. Eat Disord. 2011;19(2):145-155. 
4.  Moroze RM, Dunn TM, Craig Holland J, et al. Microthinking about micronutrients: a case of transition from obsessions about healthy eating to near-fatal “orthorexia nervosa” and proposed diagnostic criteria. Psychosomatics. 2014 Mar 19; Epub. 
5. https://en.wikipedia.org/wiki/Orthorexia_nervosa