Άρθρα

Η κουλτούρα πάνω στο πρόχειρο φαγητό έχει εξαπλωθεί σχεδόν παντού. Ως αποτέλεσμα, οι ανησυχίες για τη δημόσια υγεία έχουν απομακρυνθεί από τον υποσιτισμό και επικεντρώθηκαν εκ νέου στα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας και διαβήτη.

Το διατροφικό μας περιβάλλον άρχισε να αλλάζει δραματικά στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του ’80, κυρίως ως αποτέλεσμα ισχυρότερων οικονομικών κινήτρων και προόδου στην επεξεργασία τροφίμων.

Οι εγχώριες πατάτες έδωσαν τη θέση τους στις επεξεργασμένες τηγανητές πατάτες και τα πατατάκια. Τα εστιατόρια φαστ φουντ ξεπήδησαν παντού. Οι κατασκευαστές πρόχειρων τροφίμων φρόντισαν ώστε τα προϊόντα τους να είναι προσβάσιμα και φθηνά.

Τι θεωρείται πρόχειρο φαγητό;

Το πρόχειρο φαγητό είναι το φαγητό που περιέχει μεγάλη ποσότητα επεξεργασμένων υδατανθράκων και ζάχαρης. Ως αυτού, απορροφάται γρήγορα στην κυκλοφορία του αίματος με αποτέλεσμα το επίπεδο σακχάρου στο αίμα του σώματος να αυξάνεται απότομα και στη συνέχεια να πέφτει.

Πρόχειρο φαγητό επίσης μπορούν να θεωρηθούν και πολλά καθημερινά, «αθώα» τρόφιμα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι κατασκευαστές τροφίμων πλέον προσθέτουν κρυφά γλυκαντικά σε βασικά προϊόντα όπως για παράδειγμα το ψωμί, τη σάλτσα ντομάτας, τη μουστάρδα.

Το μάρκετινγκ πίσω από το πρόχειρο φαγητό

Το τοπίο του μάρκετινγκ τροφίμων γίνεται όλο και πιο δύσκολο ειδικά για τους γονείς που θέλουν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από το πρόχειρο φαγητό.

Παλαιότερα η διαφήμιση τροφίμων περιοριζόταν στην τηλεόραση, αλλά πλέον κυριαρχούν σχεδόν σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τους αυτόματους πωλητές και τα βιντεοπαιχνίδια.

Αυτό που ανησυχεί αρκετούς ψυχολόγους και γιατρούς είναι ότι τα παιδιά εκτίθενται σε δυνητικά εθιστικά τρόφιμα από πολύ νωρίς στη ζωή και επανειλημμένα.

Ο εγκέφαλος των παιδιών αναπτύσσεται και αλλάζει συνεχώς, επομένως είναι πιο ευάλωτα στις επιπτώσεις των εθιστικών ουσιών από ότι στους ενήλικες.

Πώς λειτουργεί ο εθισμός στο φαγητό;

Το πρόχειρο φαγητό διεγείρει το σύστημα ανταμοιβής στον εγκέφαλο με τον ίδιο τρόπο όπως τα εθιστικά ναρκωτικά, όπως για παράδειγμα η κοκαΐνη.

Το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου σχεδιάστηκε για να επιβραβεύει τον εγκέφαλο όταν ένα άτομο κάνει πράγματα που ενθαρρύνουν την επιβίωση. Αυτό περιλαμβάνει πρωταρχικές συμπεριφορές όπως το φαγητό.

Ο εγκέφαλος γνωρίζει ότι όταν ένα άτομο τρώει, κάνει κάτι σωστά και απελευθερώνει χημικές ουσίες που τον κάνουν να αισθάνεται καλά.

Μία από αυτές οι χημικές ουσίες είναι και ο νευροδιαβιβαστής ντοπαμίνη , τον οποίο ο εγκέφαλος ερμηνεύει ως ευχαρίστηση.

Μια μελέτη από τον Δρ Στίβενσον και τους συνεργάτες του διαπίστωσε ότι η απλή προσθήκη επιπλέον πρόχειρου φαγητού στη διατροφή μας για τουλάχιστον 7 ημέρες βλάπτει την ικανότητά μας να ελέγχουμε την όρεξή μας.

Αυτή η μελέτη ήταν η πρώτη που έδειξε ότι οι γνωστικές διεργασίες που επηρεάστηκαν οδήγησαν σε εξασθενημένο έλεγχο της όρεξης, οδηγώντας σε αυξημένη επιθυμία για κατανάλωση πρόχειρων τροφών—ακόμα και όταν οι συμμετέχοντες ήταν χορτάτοι.

Αποδεικνύεται επίσης στην ίδια μελέτη, ότι όσοι κατανάλωναν το πρόχειρο φαγητό είχαν χειρότερη επίδοση σε τεστ μάθησης και μνήμης – γνωστικές διαδικασίες που ελέγχονται από τον ιππόκαμπο.

Η λαχτάρα είναι βασικό χαρακτηριστικό του εθισμού στο φαγητό

Η λαχτάρα είναι μια συναισθηματική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την επιθυμία κατανάλωσης ενός συγκεκριμένου φαγητού. Δεν πρέπει να συγχέεται με την απλή πείνα, η οποία είναι διαφορετική.

Παρόλο που η λαχτάρα φαίνεται να προέρχεται από το πουθενά, στην πραγματικότητα ενεργοποιείται από ορισμένα ερεθίσματα, από ορισμένες συναισθηματικές καταστάσεις, όπως κατάθλιψη ή μοναξιά (συναισθηματική διατροφή).

Μια αληθινή λαχτάρα αφορά την ικανοποίηση της ανάγκης του εγκεφάλου για ντοπαμίνη. Δεν έχει καμία σχέση με την ανάγκη του σώματος για ενέργεια ή τροφή.

Ο κίνδυνος πίσω από τις λιγούρες

Αν και δεν είναι ασυνήθιστο κάποιος να εμφανίζει λιγούρα στην όψη, την οσμή ακόμη και στη θύμηση μια τροφής, η επανειλημμένη υποχώρηση και η κατανάλωση πρόχειρου φαγητού είναι λόγος ανησυχίας.

Η έντονη λαχτάρα μερικές φορές οδηγεί σε υπερφαγία. Είναι γεγονός ότι στους κύκλους των εθισμών η ποσότητα ικανοποίησης μακροπρόθεσμα αυξάνεται.

Με την πάροδο του χρόνου, ο εθισμός στο φαγητό μπορεί να προκαλέσει σοβαρά σωματικά και ψυχολογικά προβλήματα.

Ξεπερνώντας τον εθισμό στο φαγητό

Δυστυχώς, δεν υπάρχει εύκολη λύση στον εθισμό. Δεν υπάρχει συμπλήρωμα, ψυχικό κόλπο ή μαγική θεραπεία.

Για πολλούς, ίσως είναι καλύτερο να αποφεύγουν τελείως τις τροφές που προκαλούν ενεργοποίηση. Ο εθισμός στο φαγητό μπορεί να απαιτεί τη βοήθεια ειδικού για να ξεπεραστεί.

Η διαταραχή υπερφαγίας , η οποία σχετίζεται με τον εθισμό στα τρόφιμα, ταξινομείται επί του παρόντος ως διαταραχή σίτισης και διατροφής στο Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders ( DSM-5 ), το επίσημο εγχειρίδιο που χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας για να ορίσουν τις ψυχικές διαταραχές.

Μερικές άμεσες χρήσιμες για την αντιμετώπιση του διατροφικού εθισμού

Είναι αρκετά βοηθητικό να κρατάτε ένα προσωπικό ημερολόγιο για το τι τρώτε και γιατί. Επιπλέον, βρείτε εναλλακτικές δραστηριότητες χωρίς φαγητό, όπως άσκηση ή παιχνίδια για να ανταμείψετε τον εαυτό σας και να διαχειριστείτε το άγχος σας.

Προσδιορίστε τα πρόχειρα φαγητά που πυροδοτούν τη λαχτάρα σας και κρατήστε τα έξω από το σπίτι σας.

Προμηθευτείτε υγιεινές τροφές όπως μήλα, πορτοκάλια και ξηρούς καρπούς που σας αρέσει να τρώτε Αποφύγετε να τρώτε τακτικά σε εστιατόρια fast-food και μαγειρεύετε περισσότερο στο σπίτι.

Αξίζει τέλος να τονιστεί ότι βρέθηκε μελέτες συσχέτιση της αυξημένης πρόσληψης ζάχαρης, επεξεργασμένων και λιπαρών τροφών με ψυχικές νόσους όπως με τη διπολική διαταραχή και η κατάθλιψη.

Βιβλιογραφικές αναφορές

  • Daniel M Blumenthal 1, Mark S GoldCurr Opin. Neurobiology of food addiction, Clin Nutr Metab Care, 2010 Jul;13(4):359-65. doi: 10.1097/MCO.0b013e32833ad4d4.
  • Max F Oginsky , Paulette B Goforth , Cameron W Nobile , Luis F Lopez-Santiago , Carrie R Ferrario. Eating ‘Junk-Food’ Produces Rapid and Long-Lasting Increases in NAc CP-AMPA Receptors: Implications for Enhanced Cue-Induced Motivation and Food Addiction. Neuropsychopharmacology.2016 Dec;41(13):2977-2986. doi: 10.1038/npp.2016.111. Epub 2016 Jul 7.
  • Ariana M ChaoCarlos M Grilo , Rajita Sinha . Food cravings, binge eating, and eating disorder psychopathology: Exploring the moderating roles of gender and race. Eat Behav, 2016 Apr;21:41-7. doi: 10.1016/j.eatbeh.2015.12.007. Epub 2015 Dec 18.
  • Attuquayefio, T., Stevenson, R. J., Oaten, M. J., & Francis, H. M. (2017). A four-day western-style dietary intervention causes reductions in hippocampal-dependent learning and memory and interoceptive sensitivity. PloS One, 12(2), e0172645.
  • Herbert, B. M., Blechert, J., Hautzinger, M., Matthias, E., & Herbert, C. (2013). Intuitive eating is associated with interoceptive sensitivity. Effects on body mass index. Appetite, 70, 22-30.
  • Powell A. (2018). Harvard researchers study how mindfulness may change the brain in depressed patients. Harvard Gazette. https://news.harvard.edu/gazette/story/2018/04/harvard-researchers-study-how-mindfulness-may-change-the-brain-in-depressed-patients/

Επιπρόσθετα, τα βακτήρια με τα γονίδια και τα γονιδιακά τους προϊόντα (συλλογικά αναφερόμενα ως μικροβίωμα του εντέρου), εκτελούν διάφορες λειτουργίες. Επιπλέον αυτές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη φυσιολογία του ξενιστή.

Είναι γεγονός ότι η μικροχλωρίδα του εντέρου παίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση της ανοσολογικής άμυνας του ξενιστή.

Παράλληλα επηρεάζει και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Επίσης παίζει ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού καθώς και τη παχυσαρκία.

Μικροβίωμα και ορμόνες

Ειδικά μέσα στον αυλό του εντέρου, τα βακτήρια παράγουν έναν αριθμό μεταβολιτών. Αυτοί οι μεταβολίτες λειτουργούν ως μόρια σηματοδότησης σε έναν αριθμό τύπων κυττάρων εντός του βλεννογόνου.

Συγκεκριμένα, εντεροενδοκρινικά κύτταρα εντός της βλεννογόνου του εντέρου συνθέτουν και εκκρίνουν έναν αριθμό ορμονών. Σε αυτές ανήκουν οι CCK, PYY, GLP-1, GIP και 5-HT.

Αυτές έχουν ρυθμιστικούς ρόλους σε βασικές μεταβολικές διεργασίες. Τέτοιες είναι η ευαισθησία στην ινσουλίνη, η ανοχή στη γλυκόζη, η αποθήκευση λίπους, και την όρεξη.

Τι λένε οι έρευνες;

Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον έλεγξαν προσεκτικά τους τύπους βακτηρίων που υπήρχαν στο πεπτικό σύστημα 154 ατόμων.

Μετά από αυτό, διαπίστωσαν ότι όσοι ήταν παχύσαρκοι είχαν τη μικρότερη ποικιλία βακτηρίων του εντέρου.

Παράλληλα, μια εργαστηριακή μελέτη με ποντίκια από την ίδια ομάδα διαπίστωσε την ύπαρξη περισσότερων από έναν τύπο βακτηρίων ονόματι, Firmicutes.

Λοιπόν, αυτά ίσως έχουν σχέση με την αύξηση βάρους. Επίσης είναι υπεύθυνα για την απορρόφηση περισσότερων θερμίδων από τα τρόφιμα.

Επιπρόσθετα. απορροφούν πολύπλοκα σάκχαρα που άλλα βακτήρια δεν μπορούν και τα μετατρέπουν σε απλά σάκχαρα και λιπαρά οξέα. Έτσι, αυτά εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματός.

Αντίθετα, ο τύπος βακτηρίων με το όνομα Bacteroidetes έχουν σχέση με πιο αδύνατη σωματική διάπλαση.

Το μικροβίωμα και ο έλεγχος του βάρους

Επιστήμονες από το Ιατρικό Κέντρο Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης ανακάλυψαν ότι το βακτήριο Helicobacter pylori εμπλέκεται στη ρύθμιση ορισμένων ορμονών.

Σε αυτές ανήκουν η ορμόνη της πείνας γκρελίνη.

Η αυξημένη συγκέντρωση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού είναι ικανή να προκαλέσει το έλκος στομάχου.

Παρόλα’ αυτά οι ερευνητές σημειώνουν ότι η ευρεία χρήση αντιβιοτικών που μειώνει τα επίπεδα του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, κάνει πιο δύσκολη την απώλεια βάρους.

Μια άλλη τώρα μελέτη του 2011 σε 92 άτομα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BMC Gastroenterology.

Αυτή έδειξε ότι όσοι είχαν χρησιμοποιήσει αντιβιοτικά για να νικήσουν το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είδαν επίσης τα επίπεδα γκρελίνης να εξαπλασιάζονται μετά την πλήρη εξάλειψη των βακτηρίων.

Και σε μια πρόσφατη εργαστηριακή μελέτη του Πανεπιστημίου Yale σε ποντίκια, οι ερευνητές διαπίστωσαν την ύπαρξη ενός λιπαρού οξέος που ονομάζεται οξικό.

Αυτό το οποίο αντλούν τα βακτήρια του εντέρου, αύξησε τις διατροφικές συμπεριφορές. Η αυξημένη απελευθέρωση οξικού αύξησε επίσης την παραγωγή γκρελίνης και ινσουλίνης.

Η ινσουλίνη είναι μια βασική ορμόνης ελέγχου του σακχάρου στο αίμα που προάγει επίσης την αποθήκευση του σωματικού λίπους.

Μικροβίωμα και παχυσαρκία

Η παχυσαρκία είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Στην πραγματικότητα η παχυσαρκία έχει ως αποτέλεσμα την υπερβολική συσσώρευση λιπώδους ιστού.

Είναι γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία, αυξανόμενα στοιχεία έχουν αναγνωρίσει τη μικροχλωρίδα του εντέρου ως πιθανό παράγοντα στην παθοφυσιολογία τόσο της παχυσαρκίας όσο και των σχετικών μεταβολικών διαταραχών.

Ωστόσο, η μικροχλωρίδα του εντέρου είναι γνωστό ότι προστατεύει τη διαπερατότητα του γαστρεντερικού βλεννογόνου. Επίσης ρυθμίζει τη ζύμωση και την απορρόφηση των διατροφικών πολυσακχαριτών. Έτσι, εξηγεί τη σημασία της στη ρύθμιση της συσσώρευσης λίπους άρα και της παχυσαρκίας.

Ορισμένοι μηχανισμοί έχουν προταθεί για να εξηγήσουν τον ρόλο της μικροχλωρίδας του εντέρου στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας:

Ο ένας σχετίζεται με την ενεργειακή ρύθμιση. Ταυτόχρονα συνδέεται και με την ικανότητα του μικροοργανισμού να ζυμώνει διατροφικούς πολυσακχαρίτες που δεν πέπτονται από τον άνθρωπο.

Η ζύμωση των διαιτητικών ινών έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας (SCFA). Έτσι, αφού απορροφηθούν, μπορούν να προκαλέσουν λιπογένεση.

Επίσης μπορούν να αυξήσει τα αποθέματα τριγλυκεριδίων μέσω μοριακών οδών.

Ένας άλλος μηχανισμός είναι η ικανότητά του μικροβιώματος να μειώνει την οξείδωση των λιπαρών οξέων του ήπατος.

Όντως, ο ρόλος του είναι να δρα ως δείκτης της κυτταρικής ενέργειας. Όμως η αναστολή του έχει ως αποτέλεσμα μειωμένη οξείδωση λιπαρών οξέων. Αυτό έχει ως συνέπεια, αυξημένη συσσώρευση λίπους .

Μικροβίωμα και επίπεδα ενέργεια

Η μικροχλωρίδα του εντέρου μπορεί να επηρεάσει την εξαγωγή ενέργειας από τα τρόφιμα.

Παράλληλα επηράζει και τον μεταβολισμό των λιπιδίων, την ανοσοαπόκριση και τις ενδοκρινικές λειτουργίες. Ωστόσο το προφίλ του έχει αποδειχθεί ότι διαφέρει μεταξύ παχύσαρκων και αδύνατων ατόμων.

Έρευνες αποκαλύπτουν τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά δυσκολεύουν τον ύπνο, και την αφύπνηση.

Τα ανθυγιεινά, πλούσια σε λιπαρά πράγματα οδηγούν επίσης κόπωση μέσα σε λίγα λεπτά μετά το γεύμα.

Σε μια μελέτη του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια το 2013, οι συμμετέχοντες έτρωγαν τα περισσότερα λίπη στο μεσημεριανό γεύμα. Το αποτέλεσμα, αισθάνθηκαν πιο υπνηλία μετά.

Μια άλλη μελέτη στο British Journal of Nutrition έδειξε ότι ένα γεύμα πλούσιο σε λιπαρά μείωσε σημαντικά την πνευματική ιακνότητα. Αυτό δεν ίσχυε σε άτομα που κατανάλωσαν ένα γεύμα με χαμηλότερα λιπαρά.

Η κατανάλωση λίπους πυροδοτεί την απελευθέρωση μιας πεπτικής ορμόνης, γνωστής ως χολοκυστοκινίνη. Αυτή νανουρίζει τον εγκέφαλο και οδηγεί σε μια πτώση.

Αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν «μεταγευματική υπνηλία».

Αντίθετα, τα καθαρά τρόφιμα υποστηρίζουν υψηλή ενέργεια. Σε μια μελέτη, οι άνθρωποι που κατανάλωναν δημητριακά ολικής αλέσεως ένιωσαν 10% λιγότερο κουρασμένοι από ότι συνήθως.

Σε μια άλλη, τα άτομα που έτρωγαν πρωτεΐνη το πρωί αισθάνονταν 12% περισσότερο σε εγρήγορση και 18% περισσότερο το μεσημέρι. Και αυτά σε σχέση με τα άτομα που αγνοούσαν αυτό το σημαντικό θρεπτικό συστατικό που ενίσχυε τον μεταβολισμό.

Οι φυτικές ίνες (πρεβιοτικά) ενισχύουν το μικροβίωμα

Υπάρχουν ξεκάθαρες διαφορές στον τρόπο με τον οποίο τα καθαρά τρόφιμα και τα επεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν το μικροβίωμα σας, και κατ’ επέκταση, το βάρος.

Παρακάτω μερικά παραδείγματα σύμφωνα με την επιστήμη.

Τα καλά βακτήρια σας αγαπούν όλα τα είδη φυτικών ινών. Αυτα τα καλά βακτήρια με κύρια τα Bifidobacteria και τα Lactobacilli  αγαπούν τις ίνες ειδικά τις φρουκτάνες και τις συναντάμε σε φυτικές τροφές.

Επίσης σε άλλη έρευνα, τα άτομα που έτρωγαν δημητριακά ολικής αλέσεως, όπως το ψωμί ολικής αλέσεως, είδαν αύξηση στα ωφέλιμα Bifodobacteria. Αντίθετα όσοι μασούσαν επεξεργασμένα προϊόντα σιταριού είδαν τα μειωμένα επίπεδα.

Τροφές πλούσιες σε προβιοτικά προσκαλούν περισσότερα καλά βακτήρια.

Το γιαούρτι, το κεφίρ και οι τροφές με ζύμωση όπως το ξινολάχανο, το kimchi και το tempeh (μια εναλλακτική λύση για το κρέας με βάση τη σόγια) περιέχουν όλα ωφέλιμα βακτήρια.

Τα γιαούρτια που περιέχουν «ζωντανές καλλιέργειες» περιέχουν και τα καλά βακτήρια. Αυτά τα βακτήρια είναι τα Lactobacillusgasseri.

Σύμφωνα με δύο πρόσφατες μελέτες σε ζώα τα βακτήρια αυτά αποθαρρύνουν την αύξηση βάρους και ακόμη βοηθούν στην απώλεια βάρους.

Τα καλά λιπαρά ευνοούν το μικροβίωμα

Μια δίαιτα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, υψηλά σε λιπαρά ψάρια καθώς και σε καρύδια και λιναρόσπορους, ενίσχυσε ένα μείγμα βακτηρίων του εντέρου.

Αυτά τα βακτήρια διατήρησαν τα ποντίκια αδύνατα σε μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ.

Αντίθετα, μια δίαιτα γεμάτη με κορεσμένα λιπαρά ενθάρρυνε τα βακτήρια που προκαλούσαν αύξηση βάρους.  Όπως και τα τεχνητά γλυκαντικά αυξάνουν τη παχυσαρκία.

Σε μια εργαστηριακή μελέτη του 2014 από το Ινστιτούτο Επιστημών Weizmann του Ισραήλ, ποντίκια που κατανάλωναν ασπαρτάμη, σουκραλόζη ή σακχαρίνη ανέπτυξαν ένα μικροβίωμα εντυπωσιακά παρόμοιο με αυτό των παχύσαρκων ποντικών.

Οι ερευνητές σημειώνουν ότι σε ορισμένες μελέτες, τα άτομα που χρησιμοποίησαν τεχνητά γλυκαντικά ήταν πιο πιθανό να είναι υπέρβαρα. Επιπλέον έχουν μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη από εκείνους που δεν το έκαναν. Και οι διαφορές στο μικροβίωμα τους εξηγούν αυτή τη διαφορά.

Συμπέρασμα

Να δίνετε στο σώμα σας τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη. Βοηθήστε τον κύκλο του σακχάρου στο αίμα που η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών διαταρράσει. Επίσης είναι σημαντικό να απομακρύνετε τα χημικά πρόσθετα από το πιάτο σας. Έτσι διώχνετε την κούραση και ενεργοποιείτε τον μεταβολισμό για μια ανανεωμένη σωματική και πνευματική ενέργεια !

Πηγές

  • J. Qin, R. Li, J. Raes, M. Arumugam, K.S. Burgdorf, C. Manichanh, et al. A human gut microbial gene catalogue established by metagenomic sequencing Nature, 464 (2010), pp. 59-65
  • P. Lopez-Legarrea, N.R. Fuller, M.A. Zulet, J.A. Martinez, I.D. Caterson. The influence of Mediterranean, carbohydrate and high protein diets on gut microbiota composition in the treatment of obesity and associated inflammatory state. Asia Pac J Clin Nutr, 23 (2014), pp. 360-36
  • J. Aron-Wisnewsky, J. Doré, K. Clement. The importance of the gut microbiota after bariatric surgery. Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 9 (2012), pp. 590-598
  • D. Mariat, O. Firmesse, F. Levenez, V. Guimarăes, H. Sokol, J. Doré, et al. The Firmicutes/Bacteroidetes ratio of the human microbiota changes with age. BMC Microbiol, 9 (2009), p. 123
  • J.M. Lang, J.A. Eisen, A.M. Zivkovic. The microbes we eat: abundance and taxonomy of microbes consumed in a day’s worth of meals for three diet types. PeerJ Comput Sci, 2 (2014), p. e659
  • R. Frédéric, A.O. Amin, M. Déraspe, N. Iqbal, H. Gingras, B. Dridi, et al. The initial state of the human gut microbiome determines its reshaping by antibiotics. ISME J, 10 (2016), pp. 707-720
  • J.L. Kaplan, W.A. Walker. Early gut colonization and subsequent obesity risk. Curr Opin Clin Nutr Metab Care, 15 (2012), pp. 278-284
  • Q. Aziz, J. Doré, A. Emmanuel, F. Guarner, E.M. Quigley. Gut microbiota and gastrointestinal health: current concepts and future directions.Neurogastroenterol Motil, 25 (2013), pp. 4-15
  • G.D. Wu, J. Chen, C. Hoffmann, K. Bittinger, Y. Chen, S.A. Keilbaugh, et al. Linking long-term dietary patterns with gut microbial enterotypes. Science, 334 (2011), pp. 105-108
  • E. Angelakis, F. Armougom, M. Million, D. Raoult. The relationship between gut microbiota and weight gain in humans. Future Microbiol, 7 (2012), pp. 91-109

H δίαιτα yo-yo, επίσης γνωστή και ως Weight cycling, είναι ένας όρος που επινοήθηκε από την Kelly D. Brownell στο Πανεπιστήμιο Yale, σε σχέση με την κυκλική απώλεια και αύξηση βάρους, που μοιάζει με τη κίνηση ενός yo-yo.

Κατά τη διάρκεια αυτης της δίαιτας, η απώλεια βάρους είναι αρχικά επιτυχής αλλά στη συνέχεια δεν διατηρείται μακροπρόθεσμα με αποτέλεσμα ο άτομο να επανέρχεται στα αρχικά του κιλά ίσως και σε περισσότερα.

Ο επιπολασμός της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ, όσο και παγκοσμίως έχει φτάσει σε αριθμούς επιδημίας, με περίπου το 70% του πληθυσμού να είναι υπέρβαρο, και μεταξύ αυτών το 40% να είναι παχύσαρκο.

Η πιο αποτελεσματική και συνηθισμένη αντιμετώπιση στην πρόληψη ή στον έλεγχο της παχυσαρκίας είναι η τροποποίηση των καθημερινών συνηθειών, όπως η μείωση της πρόσληψης θερμίδων και η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.

Η δυσκολία των ανθρώπων να συμμορφωθούν με αυτή τη σύσταση οδηγεί συχνά σε δια βίου κύκλους περιορισμού ενέργειας που σχετίζονται με επαναλαμβανόμενη απώλεια και επαναφορά του σωματικού βάρους και αλλαγές στον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Αυτοί οι περιοδικοί κύκλοι βάρους πάνω κάτω αναφέρονται ως δίαιτες yo-yo.

Τι λένε οι έρευνες γύρω από τις δίαιτες yo-yo;

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές αμφιλεγόμενες αναφορές σχετικά με τις βλαβερές επιπτώσεις τέτοιων κύκλων διατροφής. Mερικές από αυτές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κυκλική απώλεια βάρους συνδέεται με μια καθαρή αύξηση του σωματικού λίπους και του αυξημένου καρδιαγγειακού και μεταβολικού κινδύνου. Άλλες αναφορές δεν βρήκαν δυσμενή επιπτώσεις στο μεταβολισμό των ανθρώπων.

Η γενετική ετερογένεια διαδραματίζει έναν επιπλέον και βασικό ρόλο κατά την εκτίμηση των επιπτώσεων της δίαιτας yo-yo στους ανθρώπους. Ενώ οι περισσότερες μελέτες έχουν επικεντρωθεί σε βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα μετά από λίγες εβδομάδες / μήνες, πολύ λίγα είναι γνωστά για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες σε αυτό το  μοντέλο δίαιτας κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής.

Δίατα yo-yo και παχυσαρκία

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2007 στο Circulation, διαπίστωσε ότι, μεταξύ περισσότερων από 2.500 ανδρών και γυναικών, εκείνοι που διατηρούσαν σταθερό βάρος είχαν καλύτερους δείκτες καρδιακής υγείας από εκείνους που αύξησαν το βάρος τους σε 15 χρόνια. Αυτό ισχύει ακόμη και για παχύσαρκα άτομα με σταθερό βάρος.

Συνολικά 19 μελέτες εξέτασαν τις επιδράσεις του κύκλου βάρους στους μεταβολικούς παράγοντες ως κινδύνου για παχυσαρκία. Σε περισσότερες από τις μισές μελέτες (58 τοις εκατό) βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ του κύκλου βάρους με το αυξημένο βάρος και το σωματικό και σπλαχνικό λίπος.

Από τις μελέτες που εξέτασαν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, η πλειονότητα (76 τοις εκατό) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κυκλική απώλεια βάρους δεν αύξησε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Ο διαβήτης τύπου 2 δεν σχετίζεται άμεσα με τη δίαιτα αλλά ως μετέπειτα αιτία της παχυσαρκίας.

Πώς καταφεύγει κάποιος σε δίαιτα yo-yo;

Αρχικά, το άτομο που ξεκινά τη δίαιτα μπορεί να αισθανθεί χαρά στη σκέψη της απώλειας βάρους και τα νιώσει υπερήφανο για την ικανότητά του να απέχει από διάφορα τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας.

Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, τέτοιες ακραίες δίαιτες προκαλούν επιπτώσεις όπως η κατάθλιψη ή η κόπωση που καθιστούν τη διατροφή αδύνατη να διατηρηθεί.

Τελικά, το άτομο επιστρέφει στις παλιές διατροφικές του συνήθειες, με πρόσθετο το μεγάλο συναισθηματικό φορτίο της αποτυχίας. Μια τέτοια συναισθηματική κατάσταση οδηγεί πολλούς ανθρώπους να τρώνε περισσότερο από ό, τι πριν.

Η δίαιτα Yo-yo οδηγεί μόνο σε βραχυπρόθεσμα οφέλη.

 Η δίαιτα Yo-yo είναι συχνά το αποτέλεσμα ενός μη βιώσιμου σχεδίου απώλειας βάρους. Το κλειδί για τη διαρκή αλλαγή βάρους είναι η προσέγγιση της δίαιτας ως μια σταδιακή διαδικασία. Οι στόχοι απώλειας βάρους θα πρέπει να είναι μακροπρόθεσμοι, όχι για τους επόμενους 3 μήνες.

Είναι στην ανθρώπινη φύση να επανέρχεται σε συνθήκες γνωστές για εκείνο. Αποτελεί εκτός βιολογίας μας να προσπαθήσουμε να χάσουμε σε 2 μήνες το βάρος που έχει αποκτήσει σε δύο χρόνια. Το σώμα δεν ανταποκρίνεται σε αυτές τις γρήγορες αλλαγές.

Η δίαιτα Yo-yo μπορεί να αυξήσει το ποσοστό σωματικού λίπους σε βάρος της μυϊκής μάζας και δύναμης. Επίσης μπορεί να οδηγήσει σε λιπώδες ήπαρ, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη τύπου 2 και καρδιακές παθήσεις ως αντίκτυπο της πρόκλησης παχυσαρκίας.

Οι μικρές και μόνιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής σίγουρα θα βελτιώσουν τη ζωή ακόμα και αν η απώλεια βάρους είναι αργή και σταθερή.

References

https://en.wikipedia.org/wiki/Yo-yo_effect

Mackie GM, et al. Does weight cycling promote obesity and metabolic risk factors? Obesity Research & Clinical Practice. 2017;11:131.

Mehta T, Smith DL Jr, Muhammad J, Casazza K. Impact of weight cycling on risk of morbidity and mortality. Obes Rev. 2014;15(11):870–881.

Smith DL Jr, Yang Y, Nagy TR, et al. Weight cycling increases longevity compared with sustained obesity in mice. Obesity (Silver Spring) 2018. doi:10.1002/oby.22290

Longo VD, Panda S. Fasting, Circadian Rhythms, and Time-Restricted Feeding in Healthy Lifespan. Cell Metab. 2016;23(6):1048–1059.

Sutton EF, Beyl R, Early KS, Cefalu WT, Ravussin E, Peterson CM. Early Time-Restricted Feeding Improves Insulin Sensitivity, Blood Pressure, and Oxidative Stress Even without Weight Loss in Men with Prediabetes. Cell Metab. 2018. June 5;27(6):1212–1221

Amigo, I.; Fernandez, C. (2007). “Effects of diets and their role in weight control”. Psychology, Health & Medicine. 12 (3): 312–327. doi:10.1080/13548500600621545. PMID 17510902.

 

 

 

Το κίνημα Body Positivity, θετικότητα σώματος, ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αγκαλιάσουν και να αγαπήσουν το σώμα με το οποίο γεννήθηκαν. Ο στόχος είναι η προώθηση της αυτοεκτίμησης, της αγάπης προς τον εαυτό και της αυτοπεποίθησης.

Το κίνημα Body Positivity μπορεί να θεωρηθείται (από ορισμένους) ως τη προώθηση της κακής διατροφής άρα και υγείας επειδή δεν εστιάζει στην επίτευξη ενός υγιούς σώματος αλλά στην ψυχική υγεία, η οποία είναι εξίσου σημαντική.

Όμως η βαθιά κατανόηση ότι κάθε άτομο είναι διαφορετικό και έχει διαφορετικές σωματικές ιδιότητες είναι πολύ σημαντική. Ο λόγος είναι ότι εξαλείφει τους κινδύνους που μπορεί να υποστεί κάποιος έχοντας τη πεποίθηση ότι «άσχημος» μπορεί να κριθεί οποιοσδήποτε με βάση το σωματότυπό του.

Η κοινωνία και η θετικότητα σώματος.

Με την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση και εξάπλωση των θεμάτων ψυχικής υγείας (συμπεριλαμβανομένων των διατροφικών διαταραχών), πρέπει να μάθουμε ως κοινωνία να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους. Δεν μπορούμε να πούμε σε κάποιον ότι το σώμα του πρέπει να φαίνεται κάπως λόγω μη ρεαλιστικών κανόνων (ιδιαίτερα εκείνων που δημιουργούνται στα μέσα ενημέρωσης).

Ως κοινωνία επίσης, αποκτούμε συνεχώς όλο και περισσότερες γνώσεις σχετικά με τον αντίκτυπο της γενετικής στα χαρακτηριστικά του φυσικού σώματος και στις παθήσεις της ψυχικής υγείας. Τα αποτελέσματα είναι ότι τα γονίδια έχουν απίστευτα ισχυρές επιπτώσεις στο σωματικό βάρος (υπάρχουν 400 γονίδια που έχουν εμπλακεί στην παχυσαρκία) . Αν κάποιος γεννηθεί με γονίδια που οδηγούν σε πιο αργό μεταβολισμό, θα παλέψει με το βάρος του. Αυτό είναι κάτι που είναι πολύ πιο δύσκολο να αλλάξει από ό,τι πιστεύαμε κάποτε. Το ίδιο ισχύει και για θέματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη.

Η θετικότητα σώματος και τα πρότυπα ομορφιάς.

Δεν υπάρχει πλέον το καθορισμένο πρότυπο ομορφιάς του «ψηλού, αδύνατος, όμορφου κοριτσιού» ή του «ψηλού, μυώδους αγοριού». Ο κόσμος αρχίζει πλέον να αποδέχεται τους πάντες και οι εταιρείες έχουν αρχίσει να δημιουργούν και να εμπορεύονται ρούχα που ταιριάζουν με ρεαλιστικά πρότυπα σώματος.

Ως εκ τούτου, η θετικότητα του σώματος ήταν και είναι μια αναζωογονητική κίνηση που βοήθησε να αλλάξουν πολλές βιομηχανίες μόδας και ομορφιάς προς το καλύτερο.

Ωστόσο, η θετικότητα του σώματος δεν αφορά μόνο την αμφισβήτηση του τρόπου με τον οποίο η κοινωνία βλέπει τους ανθρώπους με βάση το φυσικό τους μέγεθος και το σχήμα τους. Αναγνωρίζει επίσης ότι οι κρίσεις γίνονται συχνά με βάση τη φυλή, το φύλο, τη σεξουαλικότητα και την αναπηρία.

Σύντομη Ιστορία

Η θετικότητα του σώματος έχει τις ρίζες της στο κίνημα αποδοχής λίπους στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Η αποδοχή του λίπους επικεντρώνεται στον τερματισμό της κουλτούρας της ντροπής του λίπους και των διακρίσεων σε βάρος των ανθρώπων με βάση το μέγεθος ή το σωματικό τους βάρος. Η National Association to Advance Fat Acceptance ιδρύθηκε για πρώτη φορά το 1969 και συνεχίζει να εργάζεται για να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μιλούν για το βάρος.

Ο όρος «body positive» εμφανίστηκε το 1996 όταν ένας ψυχοθεραπευτής και ένα άτομο που είχε υποβληθεί σε θεραπεία για μια διατροφική διαταραχή ίδρυσαν τον ιστότοπο thebodypositive.org

Το κίνημα της θετικότητας του σώματος με τη σημερινή του μορφή άρχισε να αναδύεται γύρω στο 2012, εστιάζοντας αρχικά στην πρόκληση μη ρεαλιστικών προτύπων γυναικείας ομορφιάς. Καθώς το κίνημα μεγάλωνε σε δημοτικότητα, η αρχική εστίαση στην αποδοχή του βάρους άρχισε να μετατοπίζεται προς ένα μήνυμα ότι «όλα τα σώματα είναι όμορφα».

Το Instagram έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην άνοδο του κινήματος της θετικότητας του σώματος. Τα τελευταία χρόνια, ορισμένα περιοδικά και εταιρείες έχουν ενσωματώσει προσπάθειες να είναι πιο θετικοί στο σώμα στις δημοσιεύσεις και τις προσπάθειες μάρκετινγκ.

Τι λένε οι έρευνες για τη θετικότητα του σώματος;

Ένας από τους κύριους στόχους της θετικότητας του σώματος είναι να αντιμετωπίσει μερικούς από τους τρόπους με τους οποίους η εικόνα του σώματος επηρεάζει την ψυχική υγεία και ευεξία. Το να έχεις μια υγιή εικόνα σώματος παίζει ρόλο στο πώς νιώθουν οι άνθρωποι για την εμφάνισή τους και ακόμη και στο πώς κρίνουν την αυτοεκτίμησή τους. Η έρευνα δείχνει ότι η αρνητική εικόνα του σώματος σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για ορισμένες ψυχικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και των διατροφικών διαταραχών.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι ακόμη και η σύντομη έκθεση σε μηνύματα μέσων που απεικονίζουν μια «ιδανική σωματική διάπλαση» συνδέθηκε με αυξημένες ανησυχίες για την εικόνα του σώματος και αυξημένα συμπτώματα διατροφικής διαταραχής.

Η εικόνα του σώματος αναφέρεται στην υποκειμενική αντίληψη ενός ατόμου για το σώμα του—η οποία μπορεί να διαφέρει από το πώς εμφανίζεται στην πραγματικότητα το σώμα του. Τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι συμπεριφορές που σχετίζονται με την εικόνα του σώματος μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική σας υγεία και στον τρόπο που αντιμετωπίζετε τον εαυτό σας.

Ο σχηματισμός της εικόνας του σώματος ξεκινά από νωρίς στη ζωή. Δυστυχώς, ακόμη και τα μικρά παιδιά μπορεί να υποφέρουν από σωματική δυσαρέσκεια. Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από το Common Sense Media διαπίστωσε ότι περισσότερο από το 50% των κοριτσιών και σχεδόν το 33% των αγοριών μεταξύ 6 και 8 ετών ένιωθαν ότι το ιδανικό σωματικό τους βάρος ήταν μικρότερο από το τρέχον βάρος τους. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν επίσης ότι το 25% των παιδιών είχαν δοκιμάσει κάποιο είδος δίαιτας μέχρι την ηλικία των επτά ετών.

Τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα της κακής εικόνας του σώματος περιλαμβάνουν:

  • Κατάθλιψη: Οι γυναίκες βιώνουν κατάθλιψη σε πολύ υψηλότερα ποσοστά από τους άνδρες και ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι η σωματική δυσαρέσκεια μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην εξήγηση αυτής της διαφοράς μεταξύ των φύλων στα ποσοστά κατάθλιψης.
  • Χαμηλή αυτοεκτίμηση: Η έρευνα έχει βρει ότι η σωματική δυσαρέσκεια σχετίζεται με την κακή αυτοεκτίμηση των εφήβων ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, το βάρος, τη φυλή, την εθνικότητα και την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση.
  • Διατροφικές διαταραχές: Η έρευνα δείχνει επίσης ότι η σωματική δυσαρέσκεια συνδέεται με τη διαταραγμένη διατροφή, ιδιαίτερα μεταξύ των εφήβων κοριτσιών.

Η έρευνα έχει δείξει σταθερά ότι η έκθεση σε απεικονίσεις του «λεπτού ιδανικού» σχετίζεται τόσο με συμπεριφορικά όσο και με συναισθηματικά συμπτώματα που σχετίζονται με τη διαταραχή της διατροφής.  Δεν είναι μόνο η έκθεση σε αυτές τις εικόνες που αποτελούν κίνδυνο. Είναι η ανάπτυξη των πεποιθήσεων ότι η ομορφιά, η επιτυχία και η εκτίμηση καθορίζονται από την λεπτότητα. Μελέτες έχουν επίσης βρει ότι όταν οι άνθρωποι εσωτερικεύουν αυτές τις ιδέες, είναι πιο πιθανό να βιώσουν δυσαρέσκεια με το σώμα τους και να κάνουν περιττές δίαιτες.

Η θετικότητα του σώματος προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα βοηθώντας τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν τις επιρροές που συμβάλλουν στην κακή εικόνα του σώματος. Η ελπίδα είναι ότι οι άνθρωποι θα μπορέσουν στη συνέχεια να προσαρμόσουν τις προσδοκίες του σώματός τους και να αισθάνονται πιο θετικοί και αποδεκτοί για το σώμα τους. Μια τέτοια αποδοχή μπορεί στη συνέχεια να βοηθήσει στην καταπολέμηση των επιπτώσεων που έχει η κακή εικόνα σώματος στην ψυχική και σωματική υγεία.

Δοκιμάστε την αυτοφροντίδα με επίκεντρο την υγεία

Η φροντίδα του εαυτού μπορεί μερικές φορές να μεταμφιέζεται ως ένας τρόπος να αλλάξετε ή να ελέγξετε την εμφάνισή σας, αλλά η φροντίδα του εαυτού σας θα πρέπει να επικεντρώνεται στο να κάνετε πράγματα που σας κάνουν να νιώθετε καλά με το σώμα που έχετε τώρα.

  • Δείξτε σεβασμό για το σώμα σας. Τρώτε υγιεινά γεύματα γιατί τροφοδοτούν το μυαλό και το σώμα σας. Ασκηθείτε γιατί σας βοηθά να νιώθετε δυνατός και γεμάτος ενέργεια, όχι επειδή προσπαθείτε να αλλάξετε ή να ελέγξετε το σώμα σας.
  • Φορέστε και αγοράστε ρούχα για το σώμα που έχετε τώρα – όχι για κάποια προγραμματισμένη μελλοντική εκδοχή του εαυτού σας. Μπορεί να κρατάτε τα «λεπτά ρούχα» σας επειδή σκοπεύετε να χάσετε τελικά βάρος, αλλά τέτοιες συνήθειες μπορεί να σας δυσκολέψουν να αισθανθείτε καλά με τον εαυτό σας σήμερα.
  • Ψάξτε για πράγματα που σας κάνουν να νιώθετε άνετα και καλά με την εμφάνισή σας. Καθαρίστε την ντουλάπα σας από ρούχα που δεν ταιριάζουν με την τρέχουσα σωματική σας διάπλαση. Το σώμα σας μπορεί να αλλάξει σε μέγεθος και σχήμα στο μέλλον, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να μπορείτε να νιώθετε καλά με τον εαυτό σας εδώ και τώρα.
  • Απομακρυνθείτε από τις ροές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που δεν σας κάνουν να νιώθετε καλά με τον εαυτό σας. Εάν συγκρίνετε συνεχώς τον εαυτό σας με άλλους, είναι λιγότερο πιθανό να αισθάνεστε καλά με τον εαυτό σας. Ακολουθήστε λογαριασμούς που πυροδοτούν τα ενδιαφέροντά σας και σας αφήνουν θετικά συναισθήματα. Ειδικά στο Instagram, πολλοί λογαριασμοί επικεντρώνονται μόνο στην απεικόνιση της τελειότητας ή μιας εξιδανικευμένης εικόνας του σώματος.

Πηγές

  1. Loeber S, Burgmer R, Wyssen A, et al. Short-term effects of media exposure to the thin ideal in female inpatients with an eating disorder compared to female inpatients with a mood or anxiety disorder or women with no psychiatric disorderInt J Eat Disord. 2016;49(7):708-15. doi:10.1002/eat.22524
  2. Common Sense Media. Children, teens, media, and body image: a Common Sense research brief.
  3. Ferreiro, F, Seoane, G, and Senra, C. Toward understanding the role of body dissatisfaction in the gender differences in depressive symptoms and disordered eating: A longitudinal study during adolescenceJ Adolesc. 2014;37(1):73-84. doi: 10.1016/j.adolescence.2013.10.013
  4. Van den Berg PA, Mond J, Eisenberg M, Ackard D, Neumark-Sztainer D. The link between body dissatisfaction and self-esteem in adolescents: Similarities across gender, age, weight status, race/ethnicity, and socioeconomic statusJ Adolesc Health. 2010;47(3):290–296. doi:10.1016/j.jadohealth.2010.02.004
  5. Hausenblas, HA, Campbell, A, Menzel, JE, Doughty, J, Levine, M, Thompson, JK. Media effects of experimental presentation of the ideal physique on eating disorder symptoms: A meta-analysis of laboratory studiesClin Psychol Rev. 2013;33(1):168-81. doi: 10.1016/j.cpr.2012.10.011
  6. Hawkins N, Richards PS, Granley HM, Stein DM. The impact of exposure to the thin-ideal media image on womenEat Disord. 2004;12(1):35-50. doi:10.1080/10640260490267751
  7. Juarascio, AS, Forman, EM, Timko, CA, Herbert, JD, Butryn, M, and Lowe, M. Implicit internalization of the thin ideal as a predictor of increases in weight, body dissatisfaction, and disordered eatingEat Behav.2011;12(3):207-13. doi: 10.1016/j.eatbeh.2011.04.004
  8. Wood, JV, Perunovic, WQE, and Lee, JW. Positive self-statements: Power for some, peril for othersPsychological Science. 2009;20(7):860-866. doi:10.1111/j.1467-9280.2009.02370.x
  9. American Psychological Association. Is body dissatisfaction changing across time? A cross-temporal meta-analysis. 2016.

 

Αποτελεί γεγονός ότι είναι ένα από τα παιχνίδια με τις καλύτερες πωλήσεις στον κόσμο, η Barbie και οι κατασκευαστές της εταιρίας Mattel αντιμετώπισαν τακτική κριτική για την προώθηση ενός σχήματος σώματος και ενός τρόπου ζωής που δεν είναι εφικτό για τα περισσότερα νεαρά κορίτσια.

Οι διαφορές μεταξύ ενός ρεαλιστικού μεγέθους σώματος, έναντι ενός σχήματος που επιτυγχάνει η γνωστή κούκλα κρύβουν κινδύνους για ένα μέλλον διαταραγμένης διατροφής.

Έρευνες διαπίστωσαν ότι τα κορίτσια ηλικίας μεταξύ έξι και οκτώ ετών που έπαιζαν με κούκλες Barbie για μόλις τρία λεπτά έγιναν λιγότερο ικανοποιημένα με το δικό τους μέγεθος σώματος.

Το 42% των κοριτσιών στην πρώτη έως την τρίτη τάξη επιθυμούν να είναι πιο αδύνατα. Και, τα μισά κορίτσια ηλικίας 9 ή 10 ετών ισχυρίζονται ότι αισθάνονται καλύτερα για τον εαυτό τους όταν κάνουν δίαιτα.

Στο γυμνάσιο, 1 στους 10 μαθητές έχει μια διατροφική διαταραχή ή ένα μη φυσιολογικό τρόπο κατανάλωσης πάρα πολύ ή πολύ λίγου φαγητού, με δυνητικά καταστροφικό αντίκτυπο στη σωματική και συναισθηματική υγεία τους. Το 90% των διατροφικών διαταραχών είναι γυναίκες ηλικίας 12 έως 25 ετών.

To φαινόμενο Barbie

Οι ανησυχίες που βιώνουν  οι περισσότεροι άνθρωποι με διατροφικές διαταραχές είναι προϊόν μιας κοινωνίας και μιας κουλτούρας των μέσων μαζικής ενημέρωσης και δικτύωσης που απονέμει μια ιδανική εικόνα για τις γυναίκες πάνω από οτιδήποτε άλλο, και υποτιμά κάθε γυναίκα που απομακρύνεται έξω από το ψεύτικο «πρότυπο» ενός ιδεατού και συνάμα ιδεαλιστικού σωματότυπου όπως της Μπάρμπι.

Ξεκινώντας με την πρώτη τους κούκλα παιχνιδιών, τα κορίτσια εκτίθενται σε εξαιρετικά μη ρεαλιστικές εικόνες γυναικείων σωμάτων και διδάσκονται να μοντελοποιούν αυτές τις εικόνες στη ζωή τους. Η πανταχού παρούσα κούκλα Barbie έχει ύψος 168εκ και ζυγίζει 50 κιλά – περίπου 15 κιλά κάτω από ένα υγιές βάρος για μια γυναίκα αυτού του ύψους.

Σύμφωνα με αυτές τις αναλογίες, μια γυναίκα δεν θα είχε καθόλου το απαραίτητο σωματικό λίπος για να έχει εμμηνόρροια και ο δείκτης μάζας σώματος πλησίαζει τη κατάσταση «λιποβαρή» με τιμή κοντά στο 18.

Ο αντίκτυπος αυτών των κουκλών στην αυτο-εικόνα και τις διατροφικές συνήθειες των κοριτσιών είναι πολύ πραγματικός και πολύ μετρήσιμος.

Σε σχετική έρευνα, όταν τα κορίτσια ηλικίας 6 έως 10 ετών είχαν ανατεθεί να παίξουν με μια πολύ λεπτή κούκλα ή μια κούκλα μέσου μεγέθους, τα παιδιά που είχαν παίξει με τη λεπτή κούκλα έτρωγαν σημαντικά λιγότερα τρόφιμα.

Αντιμετωπίζοντας τη Barbie

Η νευρική ανορεξία είναι από τις μεγαλύτερες θανατηφόρες κατάστασεις ψυχικής υγείας. Το 5% έως το 20% των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με ανορεξία τελικά θα πεθάνουν από τις καταστροφικές επιπτώσεις στο σώμα και το μυαλό: καρδιακές επιπλοκές, ανεπάρκεια οργάνων, ακόμη και αυτοκτονία.

Ενώ η υποτροπή είναι συχνή και η πλήρης ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει χρόνια, είναι δυνατόν να ξεπεραστεί η ανορεξία. Με τη σωστή θεραπεία, τα άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές μπορούν να επιτύχουν ένα υγιές βάρος και να μάθουν εκ νέου καλές διατροφικές συνήθειες.

Η συνειδητοποίηση των επιρροών που έχουν οι παραμορφωμένες, μη ρεαλιστικές εικόνες από τα μέσα επικοινωνίας και δικτύωσης όπως και το μάρκετινγκ στην αυτοεκτίμηση, μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη των διατροφικών διαταραχών πριν ακόμη ξεκινήσουν.

References

Barbie’s new look: Exploring cognitive body representation among female children and adolescents. Nesbitt A, Sabiston CM, deJonge M, Solomon-Krakus S, Welsh TN.PLoS One. 2019 Jun 25;14(6):e0218315. doi: 10.1371/journal.pone.0218315.

Emaciated mannequins: a study of mannequin body size in high street fashion stores. Robinson E, Aveyard P.J Eat Disord. 2017 May 2;5:13. doi: 10.1186/s40337-017-0142-6. eCollection 2017.

The Effects of Playing with Thin Dolls on Body Image and Food Intake in Young Girls. Anschutz DJ, Engels RC.Sex Roles. 2010 Nov;63(9-10):621-630. doi: 10.1007/s11199-010-9871-6. Epub 2010 Aug 22.

Barbie at 50: maligned but benign? Worobey J.Eat Weight Disord. 2009 Dec;14(4):e219-24. doi: 10.1007/BF03325120.