Άρθρα

Επιπρόσθετα, τα βακτήρια με τα γονίδια και τα γονιδιακά τους προϊόντα (συλλογικά αναφερόμενα ως μικροβίωμα του εντέρου), εκτελούν διάφορες λειτουργίες. Επιπλέον αυτές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη φυσιολογία του ξενιστή.

Είναι γεγονός ότι η μικροχλωρίδα του εντέρου παίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση της ανοσολογικής άμυνας του ξενιστή.

Παράλληλα επηρεάζει και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Επίσης παίζει ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού καθώς και τη παχυσαρκία.

Μικροβίωμα και ορμόνες

Ειδικά μέσα στον αυλό του εντέρου, τα βακτήρια παράγουν έναν αριθμό μεταβολιτών. Αυτοί οι μεταβολίτες λειτουργούν ως μόρια σηματοδότησης σε έναν αριθμό τύπων κυττάρων εντός του βλεννογόνου.

Συγκεκριμένα, εντεροενδοκρινικά κύτταρα εντός της βλεννογόνου του εντέρου συνθέτουν και εκκρίνουν έναν αριθμό ορμονών. Σε αυτές ανήκουν οι CCK, PYY, GLP-1, GIP και 5-HT.

Αυτές έχουν ρυθμιστικούς ρόλους σε βασικές μεταβολικές διεργασίες. Τέτοιες είναι η ευαισθησία στην ινσουλίνη, η ανοχή στη γλυκόζη, η αποθήκευση λίπους, και την όρεξη.

Τι λένε οι έρευνες;

Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον έλεγξαν προσεκτικά τους τύπους βακτηρίων που υπήρχαν στο πεπτικό σύστημα 154 ατόμων.

Μετά από αυτό, διαπίστωσαν ότι όσοι ήταν παχύσαρκοι είχαν τη μικρότερη ποικιλία βακτηρίων του εντέρου.

Παράλληλα, μια εργαστηριακή μελέτη με ποντίκια από την ίδια ομάδα διαπίστωσε την ύπαρξη περισσότερων από έναν τύπο βακτηρίων ονόματι, Firmicutes.

Λοιπόν, αυτά ίσως έχουν σχέση με την αύξηση βάρους. Επίσης είναι υπεύθυνα για την απορρόφηση περισσότερων θερμίδων από τα τρόφιμα.

Επιπρόσθετα. απορροφούν πολύπλοκα σάκχαρα που άλλα βακτήρια δεν μπορούν και τα μετατρέπουν σε απλά σάκχαρα και λιπαρά οξέα. Έτσι, αυτά εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματός.

Αντίθετα, ο τύπος βακτηρίων με το όνομα Bacteroidetes έχουν σχέση με πιο αδύνατη σωματική διάπλαση.

Το μικροβίωμα και ο έλεγχος του βάρους

Επιστήμονες από το Ιατρικό Κέντρο Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης ανακάλυψαν ότι το βακτήριο Helicobacter pylori εμπλέκεται στη ρύθμιση ορισμένων ορμονών.

Σε αυτές ανήκουν η ορμόνη της πείνας γκρελίνη.

Η αυξημένη συγκέντρωση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού είναι ικανή να προκαλέσει το έλκος στομάχου.

Παρόλα’ αυτά οι ερευνητές σημειώνουν ότι η ευρεία χρήση αντιβιοτικών που μειώνει τα επίπεδα του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, κάνει πιο δύσκολη την απώλεια βάρους.

Μια άλλη τώρα μελέτη του 2011 σε 92 άτομα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BMC Gastroenterology.

Αυτή έδειξε ότι όσοι είχαν χρησιμοποιήσει αντιβιοτικά για να νικήσουν το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είδαν επίσης τα επίπεδα γκρελίνης να εξαπλασιάζονται μετά την πλήρη εξάλειψη των βακτηρίων.

Και σε μια πρόσφατη εργαστηριακή μελέτη του Πανεπιστημίου Yale σε ποντίκια, οι ερευνητές διαπίστωσαν την ύπαρξη ενός λιπαρού οξέος που ονομάζεται οξικό.

Αυτό το οποίο αντλούν τα βακτήρια του εντέρου, αύξησε τις διατροφικές συμπεριφορές. Η αυξημένη απελευθέρωση οξικού αύξησε επίσης την παραγωγή γκρελίνης και ινσουλίνης.

Η ινσουλίνη είναι μια βασική ορμόνης ελέγχου του σακχάρου στο αίμα που προάγει επίσης την αποθήκευση του σωματικού λίπους.

Μικροβίωμα και παχυσαρκία

Η παχυσαρκία είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Στην πραγματικότητα η παχυσαρκία έχει ως αποτέλεσμα την υπερβολική συσσώρευση λιπώδους ιστού.

Είναι γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία, αυξανόμενα στοιχεία έχουν αναγνωρίσει τη μικροχλωρίδα του εντέρου ως πιθανό παράγοντα στην παθοφυσιολογία τόσο της παχυσαρκίας όσο και των σχετικών μεταβολικών διαταραχών.

Ωστόσο, η μικροχλωρίδα του εντέρου είναι γνωστό ότι προστατεύει τη διαπερατότητα του γαστρεντερικού βλεννογόνου. Επίσης ρυθμίζει τη ζύμωση και την απορρόφηση των διατροφικών πολυσακχαριτών. Έτσι, εξηγεί τη σημασία της στη ρύθμιση της συσσώρευσης λίπους άρα και της παχυσαρκίας.

Ορισμένοι μηχανισμοί έχουν προταθεί για να εξηγήσουν τον ρόλο της μικροχλωρίδας του εντέρου στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας:

Ο ένας σχετίζεται με την ενεργειακή ρύθμιση. Ταυτόχρονα συνδέεται και με την ικανότητα του μικροοργανισμού να ζυμώνει διατροφικούς πολυσακχαρίτες που δεν πέπτονται από τον άνθρωπο.

Η ζύμωση των διαιτητικών ινών έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας (SCFA). Έτσι, αφού απορροφηθούν, μπορούν να προκαλέσουν λιπογένεση.

Επίσης μπορούν να αυξήσει τα αποθέματα τριγλυκεριδίων μέσω μοριακών οδών.

Ένας άλλος μηχανισμός είναι η ικανότητά του μικροβιώματος να μειώνει την οξείδωση των λιπαρών οξέων του ήπατος.

Όντως, ο ρόλος του είναι να δρα ως δείκτης της κυτταρικής ενέργειας. Όμως η αναστολή του έχει ως αποτέλεσμα μειωμένη οξείδωση λιπαρών οξέων. Αυτό έχει ως συνέπεια, αυξημένη συσσώρευση λίπους .

Μικροβίωμα και επίπεδα ενέργεια

Η μικροχλωρίδα του εντέρου μπορεί να επηρεάσει την εξαγωγή ενέργειας από τα τρόφιμα.

Παράλληλα επηράζει και τον μεταβολισμό των λιπιδίων, την ανοσοαπόκριση και τις ενδοκρινικές λειτουργίες. Ωστόσο το προφίλ του έχει αποδειχθεί ότι διαφέρει μεταξύ παχύσαρκων και αδύνατων ατόμων.

Έρευνες αποκαλύπτουν τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά δυσκολεύουν τον ύπνο, και την αφύπνηση.

Τα ανθυγιεινά, πλούσια σε λιπαρά πράγματα οδηγούν επίσης κόπωση μέσα σε λίγα λεπτά μετά το γεύμα.

Σε μια μελέτη του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια το 2013, οι συμμετέχοντες έτρωγαν τα περισσότερα λίπη στο μεσημεριανό γεύμα. Το αποτέλεσμα, αισθάνθηκαν πιο υπνηλία μετά.

Μια άλλη μελέτη στο British Journal of Nutrition έδειξε ότι ένα γεύμα πλούσιο σε λιπαρά μείωσε σημαντικά την πνευματική ιακνότητα. Αυτό δεν ίσχυε σε άτομα που κατανάλωσαν ένα γεύμα με χαμηλότερα λιπαρά.

Η κατανάλωση λίπους πυροδοτεί την απελευθέρωση μιας πεπτικής ορμόνης, γνωστής ως χολοκυστοκινίνη. Αυτή νανουρίζει τον εγκέφαλο και οδηγεί σε μια πτώση.

Αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν «μεταγευματική υπνηλία».

Αντίθετα, τα καθαρά τρόφιμα υποστηρίζουν υψηλή ενέργεια. Σε μια μελέτη, οι άνθρωποι που κατανάλωναν δημητριακά ολικής αλέσεως ένιωσαν 10% λιγότερο κουρασμένοι από ότι συνήθως.

Σε μια άλλη, τα άτομα που έτρωγαν πρωτεΐνη το πρωί αισθάνονταν 12% περισσότερο σε εγρήγορση και 18% περισσότερο το μεσημέρι. Και αυτά σε σχέση με τα άτομα που αγνοούσαν αυτό το σημαντικό θρεπτικό συστατικό που ενίσχυε τον μεταβολισμό.

Οι φυτικές ίνες (πρεβιοτικά) ενισχύουν το μικροβίωμα

Υπάρχουν ξεκάθαρες διαφορές στον τρόπο με τον οποίο τα καθαρά τρόφιμα και τα επεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν το μικροβίωμα σας, και κατ’ επέκταση, το βάρος.

Παρακάτω μερικά παραδείγματα σύμφωνα με την επιστήμη.

Τα καλά βακτήρια σας αγαπούν όλα τα είδη φυτικών ινών. Αυτα τα καλά βακτήρια με κύρια τα Bifidobacteria και τα Lactobacilli  αγαπούν τις ίνες ειδικά τις φρουκτάνες και τις συναντάμε σε φυτικές τροφές.

Επίσης σε άλλη έρευνα, τα άτομα που έτρωγαν δημητριακά ολικής αλέσεως, όπως το ψωμί ολικής αλέσεως, είδαν αύξηση στα ωφέλιμα Bifodobacteria. Αντίθετα όσοι μασούσαν επεξεργασμένα προϊόντα σιταριού είδαν τα μειωμένα επίπεδα.

Τροφές πλούσιες σε προβιοτικά προσκαλούν περισσότερα καλά βακτήρια.

Το γιαούρτι, το κεφίρ και οι τροφές με ζύμωση όπως το ξινολάχανο, το kimchi και το tempeh (μια εναλλακτική λύση για το κρέας με βάση τη σόγια) περιέχουν όλα ωφέλιμα βακτήρια.

Τα γιαούρτια που περιέχουν «ζωντανές καλλιέργειες» περιέχουν και τα καλά βακτήρια. Αυτά τα βακτήρια είναι τα Lactobacillusgasseri.

Σύμφωνα με δύο πρόσφατες μελέτες σε ζώα τα βακτήρια αυτά αποθαρρύνουν την αύξηση βάρους και ακόμη βοηθούν στην απώλεια βάρους.

Τα καλά λιπαρά ευνοούν το μικροβίωμα

Μια δίαιτα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, υψηλά σε λιπαρά ψάρια καθώς και σε καρύδια και λιναρόσπορους, ενίσχυσε ένα μείγμα βακτηρίων του εντέρου.

Αυτά τα βακτήρια διατήρησαν τα ποντίκια αδύνατα σε μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ.

Αντίθετα, μια δίαιτα γεμάτη με κορεσμένα λιπαρά ενθάρρυνε τα βακτήρια που προκαλούσαν αύξηση βάρους.  Όπως και τα τεχνητά γλυκαντικά αυξάνουν τη παχυσαρκία.

Σε μια εργαστηριακή μελέτη του 2014 από το Ινστιτούτο Επιστημών Weizmann του Ισραήλ, ποντίκια που κατανάλωναν ασπαρτάμη, σουκραλόζη ή σακχαρίνη ανέπτυξαν ένα μικροβίωμα εντυπωσιακά παρόμοιο με αυτό των παχύσαρκων ποντικών.

Οι ερευνητές σημειώνουν ότι σε ορισμένες μελέτες, τα άτομα που χρησιμοποίησαν τεχνητά γλυκαντικά ήταν πιο πιθανό να είναι υπέρβαρα. Επιπλέον έχουν μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη από εκείνους που δεν το έκαναν. Και οι διαφορές στο μικροβίωμα τους εξηγούν αυτή τη διαφορά.

Συμπέρασμα

Να δίνετε στο σώμα σας τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη. Βοηθήστε τον κύκλο του σακχάρου στο αίμα που η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών διαταρράσει. Επίσης είναι σημαντικό να απομακρύνετε τα χημικά πρόσθετα από το πιάτο σας. Έτσι διώχνετε την κούραση και ενεργοποιείτε τον μεταβολισμό για μια ανανεωμένη σωματική και πνευματική ενέργεια !

Πηγές

  • J. Qin, R. Li, J. Raes, M. Arumugam, K.S. Burgdorf, C. Manichanh, et al. A human gut microbial gene catalogue established by metagenomic sequencing Nature, 464 (2010), pp. 59-65
  • P. Lopez-Legarrea, N.R. Fuller, M.A. Zulet, J.A. Martinez, I.D. Caterson. The influence of Mediterranean, carbohydrate and high protein diets on gut microbiota composition in the treatment of obesity and associated inflammatory state. Asia Pac J Clin Nutr, 23 (2014), pp. 360-36
  • J. Aron-Wisnewsky, J. Doré, K. Clement. The importance of the gut microbiota after bariatric surgery. Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 9 (2012), pp. 590-598
  • D. Mariat, O. Firmesse, F. Levenez, V. Guimarăes, H. Sokol, J. Doré, et al. The Firmicutes/Bacteroidetes ratio of the human microbiota changes with age. BMC Microbiol, 9 (2009), p. 123
  • J.M. Lang, J.A. Eisen, A.M. Zivkovic. The microbes we eat: abundance and taxonomy of microbes consumed in a day’s worth of meals for three diet types. PeerJ Comput Sci, 2 (2014), p. e659
  • R. Frédéric, A.O. Amin, M. Déraspe, N. Iqbal, H. Gingras, B. Dridi, et al. The initial state of the human gut microbiome determines its reshaping by antibiotics. ISME J, 10 (2016), pp. 707-720
  • J.L. Kaplan, W.A. Walker. Early gut colonization and subsequent obesity risk. Curr Opin Clin Nutr Metab Care, 15 (2012), pp. 278-284
  • Q. Aziz, J. Doré, A. Emmanuel, F. Guarner, E.M. Quigley. Gut microbiota and gastrointestinal health: current concepts and future directions.Neurogastroenterol Motil, 25 (2013), pp. 4-15
  • G.D. Wu, J. Chen, C. Hoffmann, K. Bittinger, Y. Chen, S.A. Keilbaugh, et al. Linking long-term dietary patterns with gut microbial enterotypes. Science, 334 (2011), pp. 105-108
  • E. Angelakis, F. Armougom, M. Million, D. Raoult. The relationship between gut microbiota and weight gain in humans. Future Microbiol, 7 (2012), pp. 91-109