H δίαιτα yo-yo, επίσης γνωστή και ως Weight cycling, είναι ένας όρος που επινοήθηκε από την Kelly D. Brownell στο Πανεπιστήμιο Yale, σε σχέση με την κυκλική απώλεια και αύξηση βάρους, που μοιάζει με τη κίνηση ενός yo-yo.

Κατά τη διάρκεια αυτης της δίαιτας, η απώλεια βάρους είναι αρχικά επιτυχής αλλά στη συνέχεια δεν διατηρείται μακροπρόθεσμα με αποτέλεσμα ο άτομο να επανέρχεται στα αρχικά του κιλά ίσως και σε περισσότερα.

Ο επιπολασμός της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ, όσο και παγκοσμίως έχει φτάσει σε αριθμούς επιδημίας, με περίπου το 70% του πληθυσμού να είναι υπέρβαρο, και μεταξύ αυτών το 40% να είναι παχύσαρκο.

Η πιο αποτελεσματική και συνηθισμένη αντιμετώπιση στην πρόληψη ή στον έλεγχο της παχυσαρκίας είναι η τροποποίηση των καθημερινών συνηθειών, όπως η μείωση της πρόσληψης θερμίδων και η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.

Η δυσκολία των ανθρώπων να συμμορφωθούν με αυτή τη σύσταση οδηγεί συχνά σε δια βίου κύκλους περιορισμού ενέργειας που σχετίζονται με επαναλαμβανόμενη απώλεια και επαναφορά του σωματικού βάρους και αλλαγές στον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Αυτοί οι περιοδικοί κύκλοι βάρους πάνω κάτω αναφέρονται ως δίαιτες yo-yo.

Τι λένε οι έρευνες γύρω από τις δίαιτες yo-yo;

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές αμφιλεγόμενες αναφορές σχετικά με τις βλαβερές επιπτώσεις τέτοιων κύκλων διατροφής. Mερικές από αυτές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κυκλική απώλεια βάρους συνδέεται με μια καθαρή αύξηση του σωματικού λίπους και του αυξημένου καρδιαγγειακού και μεταβολικού κινδύνου. Άλλες αναφορές δεν βρήκαν δυσμενή επιπτώσεις στο μεταβολισμό των ανθρώπων.

Η γενετική ετερογένεια διαδραματίζει έναν επιπλέον και βασικό ρόλο κατά την εκτίμηση των επιπτώσεων της δίαιτας yo-yo στους ανθρώπους. Ενώ οι περισσότερες μελέτες έχουν επικεντρωθεί σε βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα μετά από λίγες εβδομάδες / μήνες, πολύ λίγα είναι γνωστά για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες σε αυτό το  μοντέλο δίαιτας κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής.

Δίατα yo-yo και παχυσαρκία

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2007 στο Circulation, διαπίστωσε ότι, μεταξύ περισσότερων από 2.500 ανδρών και γυναικών, εκείνοι που διατηρούσαν σταθερό βάρος είχαν καλύτερους δείκτες καρδιακής υγείας από εκείνους που αύξησαν το βάρος τους σε 15 χρόνια. Αυτό ισχύει ακόμη και για παχύσαρκα άτομα με σταθερό βάρος.

Συνολικά 19 μελέτες εξέτασαν τις επιδράσεις του κύκλου βάρους στους μεταβολικούς παράγοντες ως κινδύνου για παχυσαρκία. Σε περισσότερες από τις μισές μελέτες (58 τοις εκατό) βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ του κύκλου βάρους με το αυξημένο βάρος και το σωματικό και σπλαχνικό λίπος.

Από τις μελέτες που εξέτασαν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, η πλειονότητα (76 τοις εκατό) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κυκλική απώλεια βάρους δεν αύξησε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Ο διαβήτης τύπου 2 δεν σχετίζεται άμεσα με τη δίαιτα αλλά ως μετέπειτα αιτία της παχυσαρκίας.

Πώς καταφεύγει κάποιος σε δίαιτα yo-yo;

Αρχικά, το άτομο που ξεκινά τη δίαιτα μπορεί να αισθανθεί χαρά στη σκέψη της απώλειας βάρους και τα νιώσει υπερήφανο για την ικανότητά του να απέχει από διάφορα τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας.

Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, τέτοιες ακραίες δίαιτες προκαλούν επιπτώσεις όπως η κατάθλιψη ή η κόπωση που καθιστούν τη διατροφή αδύνατη να διατηρηθεί.

Τελικά, το άτομο επιστρέφει στις παλιές διατροφικές του συνήθειες, με πρόσθετο το μεγάλο συναισθηματικό φορτίο της αποτυχίας. Μια τέτοια συναισθηματική κατάσταση οδηγεί πολλούς ανθρώπους να τρώνε περισσότερο από ό, τι πριν.

Η δίαιτα Yo-yo οδηγεί μόνο σε βραχυπρόθεσμα οφέλη.

 Η δίαιτα Yo-yo είναι συχνά το αποτέλεσμα ενός μη βιώσιμου σχεδίου απώλειας βάρους. Το κλειδί για τη διαρκή αλλαγή βάρους είναι η προσέγγιση της δίαιτας ως μια σταδιακή διαδικασία. Οι στόχοι απώλειας βάρους θα πρέπει να είναι μακροπρόθεσμοι, όχι για τους επόμενους 3 μήνες.

Είναι στην ανθρώπινη φύση να επανέρχεται σε συνθήκες γνωστές για εκείνο. Αποτελεί εκτός βιολογίας μας να προσπαθήσουμε να χάσουμε σε 2 μήνες το βάρος που έχει αποκτήσει σε δύο χρόνια. Το σώμα δεν ανταποκρίνεται σε αυτές τις γρήγορες αλλαγές.

Η δίαιτα Yo-yo μπορεί να αυξήσει το ποσοστό σωματικού λίπους σε βάρος της μυϊκής μάζας και δύναμης. Επίσης μπορεί να οδηγήσει σε λιπώδες ήπαρ, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη τύπου 2 και καρδιακές παθήσεις ως αντίκτυπο της πρόκλησης παχυσαρκίας.

Οι μικρές και μόνιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής σίγουρα θα βελτιώσουν τη ζωή ακόμα και αν η απώλεια βάρους είναι αργή και σταθερή.

References

https://en.wikipedia.org/wiki/Yo-yo_effect

Mackie GM, et al. Does weight cycling promote obesity and metabolic risk factors? Obesity Research & Clinical Practice. 2017;11:131.

Mehta T, Smith DL Jr, Muhammad J, Casazza K. Impact of weight cycling on risk of morbidity and mortality. Obes Rev. 2014;15(11):870–881.

Smith DL Jr, Yang Y, Nagy TR, et al. Weight cycling increases longevity compared with sustained obesity in mice. Obesity (Silver Spring) 2018. doi:10.1002/oby.22290

Longo VD, Panda S. Fasting, Circadian Rhythms, and Time-Restricted Feeding in Healthy Lifespan. Cell Metab. 2016;23(6):1048–1059.

Sutton EF, Beyl R, Early KS, Cefalu WT, Ravussin E, Peterson CM. Early Time-Restricted Feeding Improves Insulin Sensitivity, Blood Pressure, and Oxidative Stress Even without Weight Loss in Men with Prediabetes. Cell Metab. 2018. June 5;27(6):1212–1221

Amigo, I.; Fernandez, C. (2007). “Effects of diets and their role in weight control”. Psychology, Health & Medicine. 12 (3): 312–327. doi:10.1080/13548500600621545. PMID 17510902.