Άρθρα

Τι είναι το “φοβισμένο” έντερο

,

Η σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου  μπορεί να συνδέσει το άγχος και το φόβο με προβλήματα στο στομάχι και το αντίστροφο.

Κάποιες καταστάσεις σας προκαλούν «ναυτία»; Έχετε νιώσει ποτέ «πεταλούδες» στο στομάχι σας; Χρησιμοποιούμε αυτές τις εκφράσεις για κάποιο λόγο. Ο γαστρεντερικός σωλήνας είναι ευαίσθητος σε συναισθήματα. Θυμός, άγχος, θλίψη, φόβος, αγαλλίαση – όλα αυτά τα συναισθήματα (και άλλα) μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα στο έντερο.

Ο εγκέφαλος έχει άμεση επίδραση στο στομάχι και το έντερο. Για παράδειγμα, η ίδια η σκέψη του φαγητού μπορεί να απελευθερώσει τα υγρά του στομάχου πριν φτάσει το φαγητό εκεί. Αυτή η σύνδεση είναι αμφίδρομη. Ένα ταραγμένο έντερο μπορεί να στείλει σήματα στον εγκέφαλο, όπως ένας προβληματικός εγκέφαλος μπορεί να στείλει σήματα στο έντερο.

Επομένως, η στομαχική ή εντερική δυσφορία ενός ατόμου μπορεί να είναι η αιτία ή το προϊόν του άγχους, του φόβου ή της κατάθλιψης. Αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλος και το γαστρεντερικό σύστημα (GI) είναι στενά συνδεδεμένα.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου ένα άτομο βιώνει γαστρεντερικές διαταραχές χωρίς προφανή φυσική αιτία. Για τέτοιες λειτουργικές διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος, είναι δύσκολο να προσπαθήσουμε να θεραπεύσουμε ένα ταλαιπωρημένο έντερο χωρίς να λάβουμε υπόψη τον ρόλο του στρες και του συναισθήματος.

Υγεία του εντέρου και άγχος

Δεδομένου του πόσο στενά αλληλεπιδρούν το έντερο και ο εγκέφαλος, γίνεται ευκολότερο να καταλάβουμε γιατί μπορεί να αισθάνεστε ναυτία πριν κάνετε μια παρουσίαση ή να νιώθετε εντερικό πόνο σε περιόδους στρες.

Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι οι λειτουργικές γαστρεντερικές καταστάσεις είναι προϊόν της φαντασίας σας  ή είναι «όλα στο κεφάλι σας». Η ψυχολογία συνδυάζεται με φυσικούς παράγοντες για να προκαλέσει πόνο και άλλα συμπτώματα του εντέρου.

Οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες επηρεάζουν την πραγματική φυσιολογία του εντέρου, καθώς και τα συμπτώματα. Με άλλα λόγια, το άγχος και ο  φόβος (ή η κατάθλιψη ή άλλοι ψυχολογικοί παράγοντες) μπορεί να επηρεάσει την κίνηση και τις συσπάσεις του γαστρεντερικού σωλήνα.

Επιπλέον, πολλά άτομα με λειτουργικές διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος αντιλαμβάνονται τον πόνο πιο οξύ από ό,τι άλλοι άνθρωποι, επειδή ο εγκέφαλός τους ανταποκρίνεται περισσότερο στα σήματα πόνου από το γαστρεντερικό σωλήνα. Το άγχος μπορεί να κάνει τον υπάρχοντα πόνο να φαίνεται ακόμα χειρότερος.

Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις, μπορεί να περιμένετε ότι τουλάχιστον ορισμένοι ασθενείς με λειτουργικές παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος μπορεί να βελτιωθούν με θεραπεία για τη μείωση του στρες ή τη θεραπεία του άγχους ή της κατάθλιψης.

Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι προσεγγίσεις που βασίζονται στην ψυχολογία οδηγούν σε μεγαλύτερη βελτίωση των πεπτικών συμπτωμάτων σε σύγκριση με μόνο τη συμβατική ιατρική θεραπεία.

Σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου, άγχος και πέψη

Τα προβλήματα του στομάχου ή του εντέρου σας – όπως καούρα, κοιλιακές κράμπες ή χαλαρά κόπρανα – σχετίζονται με το άγχος; Παρακολουθήστε αυτά και άλλα κοινά συμπτώματα στρες και συζητήστε τα με τον ειδικό υγείας σας. Μαζί μπορείτε να καταλήξετε σε στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τους στρεσογόνους παράγοντες στη ζωή σας και επίσης να απαλύνετε τις πεπτικές σας ενοχλήσεις.

Μέσω της μεθόδου FMOND και των συναντήσεών μας παρατηρούμε στενά τα φουσκώματα, τους πόνους του εντέρου, τις γαστρεντερικές διαταραχές και ανακαλύπτουμε πόσο συνδέονται με την εκάστοτε ψυχολογία μας.

Η αναγνώριση των καταστάσεων και των σκέψεων μας μπορούν να βελτιώσουν την καθημερινότητά μας σε σχέση με το φαγητό και την πέψη και να ελέγχουμε πια τις επώδυνες στιγμές που μας δημιουργεί ένα “στρεσαρισμένο ή φοβισμένο” έντερο

/by

Άξονας εγκεφάλος – έντερο

Στην ιατρική, το έντερο θεωρούνταν πάντα ως ένα ειδικό όργανο. Το έντερο είναι πολύ νευρωμένο και έχει ονομαστεί «δεύτερος εγκέφαλος». Ο δεύτερος εγκέφαλος (εντερικό νευρικό σύστημα) βρίσκεται σε άμεση και συνεχή αλληλεπίδραση με τον πρωτεύοντα εγκέφαλό μας (το κεντρικό νευρικό σύστημα).

Τον 19ο αιώνα, ο άξονας εγκεφάλου-έντερου θεωρήθηκε ότι εξηγούσε πολλές ασθένειες και κοινωνικά φαινόμενα. Προτάθηκαν αμφίδρομες συσχετίσεις με συναισθηματικές καταστάσεις που επηρεάζουν την υγεία του εντέρου και το έντερο που επηρεάζει τα συναισθήματα.

Ψυχογαστρεντερολογία: Εγκεφάλος – έντερο

Οι χρόνιες πεπτικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και των φλεγμονωδών ασθενειών του εντέρου, δεν μπορούν να ξεμπερδέψουν από το ψυχολογικό τους πλαίσιο.

Το σημαντικό βάρος αυτών των ασθενειών συνπροσδιορίζεται από τα συμπτώματα και τη σοβαρότητα της νόσου. Επιπλέον και από την ικανότητα των ασθενών να αντιμετωπίσουν συμπτώματα χωρίς σημαντική διακοπή της καθημερινής ζωής.

Το αναπτυσσόμενο πεδίο της ψυχογαστρεντερολογίας επικεντρώνεται στην εφαρμογή επιστημονικά βασισμένων ψυχολογικών αρχών και τεχνικών για την ανακούφιση των πεπτικών συμπτωμάτων.

Μελέτη διαπίστωσε ότι η χαλάρωση από μόνη της δεν ήταν τόσο καλή όσο η χαλάρωση σε συνδυασμό με καθοδηγούμενες εικόνες ειδικά για τον πόνο. Υπάρχει τώρα μια μεγάλη βάση τεκμηρίωσης για τη σχέση μεταξύ ψυχολογικών παραγόντων και της εντερικής αισθητηριακής, κινητικής και ανοσολογικής λειτουργίας.

Ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το έντερο μέσω του άξονα υποθαλάμου -υπόφυσης -επινεφριδίων και της διαμόρφωσης των κεντρικών ερεθισμάτων του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Ποιο ήρθε πρώτο: ο εγκέφαλος ή το έντερο;

Συχνά θεωρείται ότι οι ψυχολογικές δυσκολίες είναι αιτία λειτουργικών διαταραχών του εντέρου και συνυπάρχουν με οργανικές διαταραχές του εντέρου όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Η συννοσηρότητα υποθέτει ότι υπάρχουν δύο ασθένειες-διαταραχή του εντέρου και ψυχιατρική διαταραχή. Αυτές είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητες μεταξύ τους και απαιτούν ανεξάρτητες θεραπείες.

Ωστόσο, τα στοιχεία δεν το υποστηρίζουν αυτό. Για παράδειγμα, σε διαταραχές λειτουργικού κοιλιακού πόνου, μελέτες έχουν βρει στοιχεία ότι το άγχος μπορεί να προηγείται αλλά και να ακολουθεί τον πόνο.

Στη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, η απορρύθμιση του ανοσοποιητικού μπορεί να εξηγήσει τόσο τη φλεγμονή του εντέρου όσο και την κατάθλιψη. Αν δεχθούμε την αμφίδρομη φύση του άξονα του εγκεφάλου και του εντέρου, δεν έχει σημασία ποιος ήρθε πρώτος.

Γιατρός ή ψυχολόγος για το έντερο;

Οι γιατροί και οι ψυχολόγοι ασκούν την ψυχολογική θεραπεία ξεχωριστά από την ιατρική θεραπεία. Τα προβλήματα ψυχικής υγείας μπορεί είτε να θεωρηθούν ότι προκαλούν τα συμπτώματα του εντέρου (θεραπεία) είτε να υπάρχουν επιπλέον των εντερικών συμπτωμάτων.

Όπου η ψυχική υγεία είναι ο τομέας του ψυχολόγου ή του ψυχιάτρου, οι γιατροί αντιμετωπίζουν τα προβλήματα του εντέρου. Σε αυτό το μοντέλο, οι ασθενείς θα αισθάνονται παρεξηγημένοι, θα χαρακτηρίζονται ως τρελοί και συχνά δεν θα ακολουθούν την παραπομπή σε ψυχολόγο.

Η ψυχογαστρεντερολογία ως Θεραπεία

Το βιοϊατρικό μοντέλο επιτρέπει επίσης ότι ψυχολογικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν συμπεριφορές ασθένειας. Μελέτες έχουν δείξει ότι παρουσία μιας εντερικής διαταραχής, ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα, να αυξήσουν την αναπηρία και να μειώσουν την ποιότητα ζωής.

Σε αυτό το μοντέλο, η ψυχολογική θεραπεία προσφέρεται για να βοηθήσει τους ασθενείς και τις οικογένειές τους να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής με μια χρόνια ασθένεια, ώστε να μπορούν να ζήσουν μια πληρέστερη ζωή.

Η Ψυχολογική Θεραπεία ως Πρόληψη

Εάν υποθέσουμε ότι ορισμένες διαταραχές του εντέρου, όπως οι λειτουργικές διαταραχές, προκαλούνται από την ψυχική υγεία. Τότε μπορούμε να αποτρέψουμε αυτές τις εντερικές διαταραχές θεραπεύοντας την ψυχική υγεία πριν εμφανιστούν συμπτώματα του εντέρου. Για παράδειγμα, μπορούμε να στοχεύσουμε στην πρόληψη του λειτουργικού κοιλιακού πόνου μειώνοντας το άγχος.

Το βιοϊατρικό μοντέλο υποστηρίζει τους ψυχολόγους στη θεραπεία των εντερικών διαταραχών (θεραπεία/πρόληψη). Έχει διαπιστωθεί ότι στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του έντερου, η διαχείρηση του στρες και των κακών συναισθημάτων είναι αρκετά αποτελεσματικά.

Η ολοκληρωμένη ωστόσο θεραπεία συνθέτει τους κλάδους σε ένα συντονισμένο, διαδραστικό σύνολο. Ιατροί και ψυχολόγοι καθώς και ειδικοί διατροφολόγοι, αναπτύσσουν κοινά σχέδια θεραπείας. Συχνά οι ασθενείς παρακολουθούνται από κοινού ή στην ίδια πρακτική, γεγονός που μειώνει αρκετά τα προβλήματα.

Συμπερασματικά

Στην περίπτωση διαταραχών του εντέρου, ο τομέας της ψυχογαστρεντερολογίας υιοθετεί μια πιο ολιστική προσέγγιση και φαίνεται να βελτιώνει τα αποτελέσματα των ασθενών.

Η σύνδεση εγκεφάλου-εντέρου εμπλέκεται όλο και περισσότερο στη βιοψυχοκοινωνική ευημερία. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα και έμμεσα τον τρόπο αλληλεπίδρασης του εντέρου και του εγκεφάλου.

Ωστόσο υπάρχει και μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι οι γαστρεντερικές παθήσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται και να αντιμετωπίζονται ως μέρος μιας διεπιστημονικής προσέγγισης.

Πηγές

  • Dinan T.G., Cryan J.F. Melancholic microbes: A link between gut microbiota and depression? Neurogastroenterol. Motil. Off. J. Eur. Gastrointest. Motil. Soc. 2013;25:713–719. doi: 10.1111/nmo.12198. [PubMed]
  • Drossman D.A., Hasler W.L. Rome IV-Functional GI Disorders: Disorders of Gut-Brain Interaction. Gastroenterology. 2016;150:1257–1261. doi: 10.1053/j.gastro.2016.03.035. [PubMed]
  • Dalton C.B., Drossman D.A., Hathaway J.M., Bangdiwala S.I. Perceptions of physicians and patients with organic and functional gastrointestinal diagnoses. Clin. Gastroenterol. Hepatol. Off. Clin. Pract. J. Am. Gastroenterol. Assoc. 2004;2:121–126. doi: 10.1016/S1542-3565(03)00319-7. [PubMed]
  • Drossman D.A. Presidential address: Gastrointestinal illness and the biopsychosocial model. Psychosom. Med. 1998;60:258–267. doi: 10.1097/00006842-199805000-00007. [PubMed]
  • Miller I. The gut-brain axis: Historical reflections. Microb. Ecol. Health Dis. 2018;29:1542921. doi: 10.1080/16512235.2018.1542921. [PMC free article] [PubMed]
  • Kennedy P.J., Cryan J.F., Dinan T.G., Clarke G. Irritable bowel syndrome: A microbiome-gut-brain axis disorder? World J. Gastroenterol. 2014;20:14105–14125. doi: 10.3748/wjg.v20.i39.14105. [PMC free article] [PubMed]
  • Van den Brink G., Stapersma L., Bom A.S., Rizopolous D., van der Woude C.J., Stuyt R.J.L., Hendriks D.M., van der Burg J.A.T., Beukers R., Korpershoek T.A., et al. Effect of Cognitive Behavioral Therapy on Clinical Disease Course in Adolescents and Young Adults with Inflammatory Bowel Disease and Subclinical Anxiety and/or Depression: Results of a Randomized Trial. Inflamm. Bowel Dis. 2019;25:1945–1956. doi: 10.1093/ibd/izz073. [PMC free article] [PubMed]
  • Bonnert M., Olen O., Bjureberg J., Lalouni M., Hedman-Lagerlof E., Serlachius E., Ljotsson B. The role of avoidance behavior in the treatment of adolescents with irritable bowel syndrome: A mediation analysis. Behav. Res. Ther. 2018;105:27–35. doi: 10.1016/j.brat.2018.03.006. [PubMed]
  • Keefer L. Behavioural medicine and gastrointestinal disorders: The promise of positive psychology. Nat. Reviews. Gastroenterol. Hepatol. 2018;15:378–386. doi: 10.1038/s41575-018-0001-1. [PubMed]

 

/by