Πολλές γυναίκες παρατηρούν ότι σε διάφορες περιόδους της ζωής τους τείνουν να παίρνουν βάρος απροσδόκητα.

Αν και υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων του θυρεοειδούς, συχνά η αιτία είναι οι ανισορροπίες των ορμονών του φύλου.

Οι ορμονικές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου ή της εμμηνόπαυσης σχετίζονται συχνά με αύξηση βάρους και επιβράδυνση του πεπτικού συστήματος, τα οποία ίσως να οφείλονται στην κατακράτηση νερού ή στην εναπόθεση λίπους και τη μείωση του μεταβολικού ρυθμού.

Τα οιστρογόνα επηρεάζουν την εναπόθεση του γυναικείου λίπους

Τα οιστρογόνα, μια από τις δύο σημαντικότερες γενετήσιες ορμόνες, επηρεάζουν την εναπόθεση του λίπους στο σώμα μιας γυναίκας.

Αυτά προκαλούν ένα τυπικό μοτίβο κατανομής του γυναικείου λίπους στο στήθος, τους γλουτούς και τους μηρούς.

Ειδικά κατά τη διάρκεια των αναπαραγωγικών ετών, οι γυναίκες λαμβάνουν επιπλέον εναπόθεση λίπους στη λεκάνη, τους γλουτούς, τους μηρούς και το στήθος για να παρέχουν μια πηγή ενέργειας για την τελική εγκυμοσύνη και τη γαλουχία.

Αντιθέτως, στη περίοδο της εμμηνόπαυσης, που τα επίπεδα οιστρογόνων μιας γυναίκας μειώνονται σημαντικά, είναι πιο πιθανό οι γυναίκες να συσσωρεύουν λίπος γύρω από την περιοχή της κοιλιάς, το λεγόμενο σπλαχνικό λίπος.

Ο ρόλος των οιστρογόνων και της προγεστερόνης στην κατακράτηση υγρών.

Για τις γυναίκες, οι ορμόνες του φύλου αλληλοεπιδρούν με τους μηχανισμούς που διέπουν την ισορροπία των υγρών του σώματος και τα επίπεδα των κυκλοφορούντων ρυθμιστικών ορμονών του υγρού μεταβάλλονται από αλλαγές στη συγκέντρωση οιστρογόνων και προγεστερόνης

Η γυναικεία γενετήσια ορμόνη οιστρογόνα κορυφώνονται κατά το τελευταίο μέρος του εμμηνορροϊκού κύκλου.

Τα υψηλά επίπεδα τους έμμεσα να οδηγούν το σώμα να κατακρατήσει υγρά, δημιουργώντας φούσκωμα και ενδεχομένως αύξηση βάρους που οφείλεται στο νερό.

Είναι γεγονός ότι τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων και τα χαμηλά επίπεδα προγεστερόνης οδηγούν σε κατακράτηση νερού και φούσκωμα.

Η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα στην απώλεια βάρους

Η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα έχουν αντίθετα αποτελέσματα στην πείνα.

Ωστόσο, η περίσσεια προγεστερόνης μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους.

Τα υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων μειώνουν την όρεξη, ενώ παράλληλα μειώνουν την ποσότητα της γκρελίνης (η ορμόνη της πείνας) που λαμβάνει ο εγκέφαλός μας.

Η προγεστερόνη, από την άλλη, διεγείρει την όρεξή μας.

Συγκεκριμένα μετά την ηλικία των 35, οι γυναίκες δεν παράγουν προγεστερόνη με τον ίδιο ρυθμό όπως πριν.

Αυτό ίσως να οδηγήσει σε μια κατάσταση γνωστή ως «Κυριαρχία Οιστρογόνου».

Φυσιολογικά το γυναικείο σώμα παράγει οιστρογόνα και προγεστερόνη σε συντονισμό και ισορροπία κατά τη διάρκεια ενός κανονικού εμμηνορροϊκού κύκλου.

Δεδομένου ότι μία από τις επιδράσεις της προγεστερόνης είναι να ανταγωνίζεται ή να «μειώνει» το οιστρογόνο, όταν λείπει το οιστρογόνο είναι ικανό τώρα να ασκήσει μεγαλύτερη επίδραση.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι ότι τα οιστρογόνα τείνουν να βάζουν βάρος στο σώμα, ενώ αυτή η τάση μειώνεται με την κατάλληλη ποσότητα προγεστερόνης.

Η κυριαρχία των οιστρογόνων στον έλεγχος του βάρους

Η κυριαρχία των οιστρογόνων μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδα ινσουλίνης, γεγονός που οδηγεί σε λαχτάρα για ζάχαρη για την καταπολέμηση του προκύπτοντος χαμηλού σακχάρου στο αίμα.

Η έλλειψη προγεστερόνης κάνει επίσης το σώμα να παράγει περισσότερη πρωτεΐνη που ονομάζεται TBG (θυρεοειδική σφαιρίνη δέσμευσης) η οποία δεσμεύει τις θυρεοειδικές ορμόνες καθιστώντας τις ανενεργές.

Ο θυρεοειδής αδένας παράγει τη σωστή ποσότητα θυρεοειδικής ορμόνης, αλλά αν δεν είναι ενεργή στο σώμα, οδηγεί σε συμπτώματα υποθυρεοειδισμού.

Ο υποθυρεοειδισμός παρουσιάζει συμπτώματα όπως είναι η αύξηση του βάρους.

Με άλλα λόγια, η προγεστερόνη δεν προκαλεί άμεσα απώλεια βάρους.

Αντίθετα, μειώνει την επίδραση άλλων ορμονών στο σώμα που προκαλούν την αύξηση βάρους.

Η ισορροπία μεταξύ των ορμονών επηρεάζεται από τη διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής

Η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και η τήρηση ενός ενεργού προγράμματος φυσικής δραστηριότητας είναι οι καλύτεροι τρόποι για να αντιμετωπιστούν ορισμένα από τα δυνητικά άβολα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.

Η υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητη για την καλή υγεία και ευεξία, ανεξάρτητα από την ηλικία ή το στάδιο της ζωής της γυναίνας.

Τα φρούτα, τα λαχανικά και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες και καλά λιπαρά θα βελτιστοποιήσουν τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος καθώς και την εξομάλυνση των ορμονών.

Το άγχος και οι γυναικείες ορμόνες

Το χρόνιο στρες αυξάνει την έκκριση κορτιζόλης και αδρεναλίνης σε βάρος των ορμονών του φύλου όπως της προγεστερόνη.

Το άγχος όχι μόνο είναι ικανό να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα, αλλά και κυριολεκτικά να μειώσει και χρόνια από τη ζωή.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όταν το άγχος είναι υψηλό, άρα και η κορτιζόλη, τότε αυτή προάγει τη γήρανση.

Η ανισορροπία που δημιουργείται από το στρες επηρεάζει την παραγωγή ινσουλίνης , προγεστερόνης , τεστοστερόνης , DHEA και θυρεοειδικών ορμονών.

Συμπέρασμα

Οι γεννητικές ορμόνες της γυναίκας, δηλαδή τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη επηρεάζουν σημαντικά το σωματικό βάρος.

Μεγάλος κίνδυνος για παχυσαρκία υπάρχει σε περιόδους όπου αλλάζει απότομα η παραγωγή των ορμονών αυτών όπως η εφηβεία, η κύηση και η εμμηνόπαυση.

Στις περιόδους αυτές καλό είναι να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα με σωστή διατροφή και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Santollo J, Eckel LA. Estradiol decreases the orexigenic effect of neuropeptide Y, but not agouti-related protein, in ovariectomized rats. Behav Brain Res. 2008;191(2):173–177. [PubMed]
• Messina MM, Boersma G, Overton JM, Eckel LA. Estradiol decreases the orexigenic effect of melanin-concentrating hormone in ovariectomized rats. Physiol Behav. 2006;88(4–5):523–528. [PubMed]
• Geary N, Lovejoy J. Sex differences in energy metabolism, obesity and eating behavior. In: Jill KJB, Becker B, Geary Nori, Hampson Elizabeth, Herman JamesP, Young Elizabeth, editors. Sex Differences in the Brain: From Genes to Behavior. New York: Oxford University Press; 2007.
• Despres JP. Abdominal obesity as important component of insulin-resistance syndrome. Nutrition. 1993;9(5):452–459. [PubMed]
• Geary N. Estradiol, CCK and satiation. Peptides. 2001;22(8):1251–1263. [PubMed]
• Hrupka BJ, Smith GP, Geary N. Hypothalamic implants of dilute estradiol fail to reduce feeding in ovariectomized rats. Physiol Behav. 2002;77(2–3):233–241. [PubMed]
• Geary N. The estrogenic inhibition of eating. In: Stricker EM, Woods SC, editors. Handbook of Behavioral Neuroscience. New York: Springer; 2004. pp. 304–343.
• Drewett RF. Sexual behaviour and sexual motivation in the female rat. Nature. 1973;242(5398):476–477. [PubMed]
• Asarian L, Geary N. Modulation of appetite by gonadal steroid hormones. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 2006;361(1471):1251–1263. [PubMed]